Toegang tot schoon water was nooit vanzelfsprekend

Dit artikel is gepubliceerd in: youth special van Vice Versa
Tekst en beeld: Nicera Wanjiru and Cynthia Omondi

Op het moment dat de pandemie uitbrak drukte World Health Organization en de Keniaanse regering iedereen op het hart om hun handen vaak te wassen, maar in gemarginaliseerde gemeenschappen zoals Isinet is dat makkelijker gezegd dan gedaan. Het was daar, in het diepe zuiden aan de voet van Mount Kilimanjaro met spectulaire vergezichten op de berg, dat het WASH First project bedoeld om de verspreiding van de ziekte in te dammen, werd opgezet.

Hoe moeilijk het was voor vrouwen

Judith Soila Parantai staat al op ons te wachten in Isinet (Kenia). De joviale maar bescheiden 26 jaar oude water engineer groeide op in dit deel van het land. Ze zag hoe de gemeenschap worstelde om water te krijgen en liep vroeger uren met haar moeder om water te halen.

‘Na de middelbare school’, zegt ze, ‘Kreeg ik de kans om ver van huis te studeren. Ik zag met eigen ogen hoe moeilijk het was voor vrouwen, want water was schaars. Soms gingen ze met honger naar bed omdat er geen water was om op te koken. Dit maakte iets in me wakker: dit moest veranderen, niet alleen hier maar ook waar ik vandaan kwam.’

Technische kant van WASH First

‘Gelukkig kreeg ik een beurs en kon ik studeren aan het Kenya Water Institute. Daarna kreeg ik een baan bij Loitokitok Water and Sanitation Company, dat vol is met jonge en innovatieve geesten – de oudste is 33 jaar oud. De directeur geeft voorang aan jonge mensen.’

‘Ik had de eer om de technische kant van het WASH First project uit te rollen en kreeg het volledige vertrouwen van onze directeur. Hij gaf me carte blanche; af en toe gaf ik updates over de voortgang. Eerst regelden we een “waterkiosk” voor Isinet en nu heeft de gemeenschap voldoende reden om blij te zijn, want we hebben vijf scholen en zes kerken gratis aangesloten op water. Het maakt een groot verschil’, zegt ze terwijl ze zichtbaar straalt.

Water voor het meest afgelegen stukje van het land

Isinet was het meest afgelegen en vergeten stukje van het land op het gebied van water. Al decennia moeten ze kilometers lopen voor water, dat bij aankomst was het Meestal vervuild. In 2020, voor het WASH First project werkte Simavipartner Neighbours Initiative Alliance (NIA) samen met Soila Parantai’s bedrijf om huishoudens en andere gebouwen aan te sluiten op de watertoevoer. 

‘Zoals je kunt zien, is er nu een grote opslagtank, dus stel je voor hoe het hiervoor was. Niets makt me gelukkiger om te zien dat mensen in hun huis water gebruiken: er zijn nu zo’n zestig huishoudens aangesloten, elk met ongeveer vijf gezinsleden.’

Strijden tegen Covid-19

In de gemeenschap is er niet alleen opluchting over de toegang tot schoon water, maar ze kunnen nu ook regelmatig hun handen wassen om het Covid-virus te bestrijden. Terwijl het aantal besmettingen in Kenia toenam, noemde de regering dit een van de beste preventieve maatregelen - waaronder een betere hygiëne.

Waar water schaars is, lopen mensen een groter risico om Covid op te lopen. 'In mijn woonplaats Kajiado West,' zegt Judith, "hebben de mensen nog steeds last van watertekorten. Dit project is het eerste in zijn soort dat samenwerkt met een waterbedrijf om de situatie te verbeteren.'

De situatie vergelijken

Judith Soila Parantai, Patrick Mwanzia van Simavi, Kenny Matampash van NIA en enkele medewerkers van het waterbedrijf bezoeken wat huishoudens om de situatie nu te vergelijken met hoe die was. Ze stoppen eerst bij het huis van Esther Kasoi Kasoo.

'Als groenteboer', zegt ze, 'liep ik vroeger meer dan drie uur om water te halen en ik kan je vertellen dat het niet gemakkelijk was. Ik stond heel vroeg op om groenten in te kopen, kwam er snel mee terug en ging dan water halen. Dat was mijn dagelijkse routine, en soms als ik daar aankwam bleek het water vies te zijn.

Ik had dan geen andere keus dan het toch mee te nemen en thuis te wachten tot het vuil naar de bodem was gezakt, zodat ik de bovenste helft kon gebruiken. De kleren die je aan de lijn ziet hangen zijn nog nooit zo fris geweest als nu - het watertekort maakte het bijna onmogelijk om ze te wassen. Nu ben ik een gelukkige vrouw, en het gaat ook beter met mijn zaak omdat ik veel meer tijd heb om de groenten te verkopen, en ik heb zelfs tijd om te rusten.'

Een paar meter verderop wacht Loyce John, die vroeger vijf uur moest lopen om water te halen. Haar man zorgde voor het vee, zij deed het huishouden. 'Het was zwaar,' zegt ze, 'die tweeënhalf uur heen en tweeënhalf uur terug lopen... En dan was het water ook nog eens bijna nooit schoon - en toch hebben we het er jaren mee moeten doen.

Op dit moment ben ik zo opgelucht dat er kraanwater in de buurt is. Voorbij zijn de dagen dat ik een halve dag moest lopen om te halen wat nu gewoon hier is. Daardoor kan ik zelfs een paar extra baantjes nemen om het gezinsinkomen aan te vullen.'

Geef jongeren een kans

Dat is allemaal te danken aan Soila Parantai. De directeur van het waterbedrijf zegt er absoluut geen spijt van te hebben dat hij hen meteen aan het werk heeft gezet, direct na de universiteit en zonder veel ervaring. De ervaren medewerkers vinden het soms te min, maar de jongeren zijn enorm gedreven en willen zo veel mogelijk leren. Hun energie helpt ook. Zij zijn degenen die opduiken als er midden in de nacht een noodgeval is.

Soila Parantai zegt trots te zijn op haar positie, vooral omdat ze uit de Maa-gemeenschap komt, waar van vrouwen wordt verwacht dat ze wel gezien maar niet gehoord worden.

Ze wil een rolmodel zijn voor jongeren en dat verhaal veranderen - en ze roept werkgevers op jongeren een kans te geven om werkervaring op te doen.

'Jeugdwerkloosheid', zegt ze, 'begint een crisis te worden en leidt vaak tot depressie en zelfmoord. Veel jongeren hebben een diploma, maar nog niet de ervaring - daarom kunnen ze geen baan krijgen. Hoe kun je ervaring opdoen als je de kans niet krijgt?'

Het project 

WASH First wordt gefinancierd door het Nederlandse ministerie van Buitenlandse Zaken en draagt bij aan de bestrijding van de pandemie. Het doel is de hygiëne te verbeteren om de verspreiding van Covid-19 in risicolanden te beperken door meer WASH-diensten aan te bieden en het bewustzijn daarover te vergroten. Het zal vijftien maanden lopen (van september 2020 tot november 2021) in zes landen. In Kenia is Simavi in the lead en SNV en Plan International zijn de andere leden van het consortium. Het Neighbours Alliance Initiative (NIA) is partner van Simavi in Kajiado County. WASH staat voor Water, Sanitatie en Hygiëne.