Nederlandse Watergezant Meike van Ginneken steunt Simavi’s petitie Stop Seks voor Water
Ze is een gerenommeerd waterexpert, werkte eerder voor de Wereldbank en ontwikkelingsorganisatie SNV, én werd vorig jaar benoemd tot Nederlandse Watergezant. Meike van Ginneken wil niet alleen Nederland als waterland internationaal op de kaart zetten, maar zich ook uitspreken tegen sextortion: ‘Veilige toegang tot water is een kwestie van vrouwenrechten.’
Seks moeten hebben in ruil voor drinkwater. Het gebeurt, en het is onacceptabel, vindt ook Meike van Ginneken. Klimaatverandering verslechtert de toegang tot water: droogte, maar ook overstromingen zorgen ervoor dat waterbronnen worden aangetast. In de steden staan vrouwen en meisjes daardoor urenlang in de rij voor een jerrycan water en in afgelegen gebieden lopen ze kilometers op zoek naar water voor hun gezin.
De ellenlange tochten en lange wachttijden zorgen ervoor dat ze niet naar school kunnen of een inkomen verdienen, maar het leidt ook tot seksuele afpersing. Uit onderzoek blijkt dat veel vrouwen worden lastiggevallen in de rij voor water, seksueel worden geïntimideerd en dat sommige vrouwen en meisjes zelfs gedwongen worden om seks te hebben met de mannen die de waterpunten beheren in ruil voor water.
Reden voor Simavi om zich met de petitie Stop Seks voor Water te richten op de Verenigde Naties. Simavi wil in 2024 80.000 handtekening ophalen om daarmee een dringend beroep te doen op de Speciale Rapporteur van de VN op water en sanitatie, Pedro Arrojo-Agudo. Ook Watergezant Van Ginneken zette inmiddels haar handtekening.
Waarom vindt u het belangrijk om deze petitie te steunen?
‘In mijn leven heb ik veel gewoond en gewerkt op plaatsen waar toegang tot water beperkt is, zoals in de Centraal-Afrikaanse Republiek en India. Meisjes en vrouwen zijn vaak de eersten die water moeten halen, wat ze erg veel tijd kost, en ik heb gezien hoe meisjes en vrouwen geen toegang hebben tot toiletten, waardoor ze hun behoeften ’s nachts soms zelfs in het open veld moeten doen. Dat brengt enorme risico’s met zich mee. Wat ik heb geleerd in mijn werk in grote waterprojecten, is dat de drijfveren voor toegang tot water en sanitaire voorzieningen voor vrouwen gaan over waardigheid en veiligheid. Dus niet alleen om gezondheid, zoals wij wel eens denken. Veilige toegang tot water is een kwestie van vrouwenrechten.’
Hoe bekend is de praktijk van sextortion voor water bij overheden?
‘Sextortion voor water is in veel landen een taboe. Vrouwen worden niet alleen misbruikt, maar ze kunnen hun verhaal ook nog eens niet kwijt, of hiertegen optreden. Hier ligt een belangrijke rol voor NGO's zoals Simavi, de Nederlandse overheid en waterprofessionals wereldwijd om het bespreekbaar te maken. Nederland voert een feministisch en progressief beleid, dus hier moet aandacht voor zijn. Je ziet dat landen met progressieve overheden ook meer sterke vrouwen een stem krijgen in dit debat, en dat op verschillende plekken "watergirls" opstaan: vrouwen die in de watersector aan de slag gaan. Dat stemt hoopvol.’
'We moeten zorgen dat vrouwen een positie hebben waarin zij zich kunnen uitspreken'
Wat is er volgens u nodig?
‘Uiteindelijk gaat het om het duurzame ontwikkelingsdoel SDG6: alle mensen moeten toegang hebben tot water en sanitatie. We moeten ervoor zorgen dat vrouwen en meisjes niet langer uren per dag bezig zijn met het halen van water. Terwijl we hieraan werken, moeten we ook van het taboe af en moeten we zorgen dat vrouwen een positie hebben waarin zij zich kunnen uitspreken. Overheden moeten meldingen van sextortion serieus nemen, zodat lokale autoriteiten en politie actie kunnen ondernemen en de wet handhaven. Het is een combinatie van die ingrediënten: toegang tot water, de positie van de vrouw en de opvolging van wetgeving.’
Waarom zou iedereen moeten tekenen?
‘Hoewel sextortion misschien ver van ons bed lijkt in Nederland, zijn er best parallellen te zien. Machtsmisbruik en ongelijkheid zijn overal een probleem, en we zullen met elkaar in actie moeten blijven komen om dit een halt toe te roepen. Met de petitie "Stop Seks voor Water" kunnen we bewustwording creëren en echte verandering bewerkstelligen, zodat iedereen toegang krijgt tot schoon water en sanitaire voorzieningen, zonder angst voor misbruik.’
Wat zijn uw grootste zorgen en prioriteiten?
‘De watercrisis wordt steeds duidelijker zichtbaar. Veel mensen hebben nog geen drinkwater of toegang tot sanitatie in hun huis of op hun erf. Maar dat zijn mensenrechten, daar willen we aan werken. Daarnaast staan we voor enorme uitdagingen op het gebied van waterbeheer: tegen 2030 is de vraag naar water is 40% hoger dan het aanbod. Mensen ervaren de klimaatcrisis door water: huizen lopen onder, de oogst mislukt of kinderen hebben honger: allemaal waterthema’s. Dat betekent ook dat management van water niet alleen het probleem is, maar ook de oplossing.’