Zeldzame Edmontosaurus 'Medusa' naar Winona State-universiteit

Een uitzonderlijke dinosaurusvondst is ondergebracht in het laboratorium van Winona State University: een groot, deels gaaf bewaard exemplaar van Edmontosaurus, bijgenaamd Medusa. Het fossiel, dat delen van de rug, heupen en ledematen bevat, geldt als één van de zeldzaamste en meest complete vondsten van de afgelopen jaren en kan mogelijk zelfs resten van huid en zacht weefsel tonen.

De vindplaats lag in de ruige badlands van Noord-Dakota, dichtbij Marmarth, waar de geoloog en WSU-alumnus Adam Schroeder het fossiel ontdekte tijdens veldwerk op privéterrein. Schroeder, die in 2013 afstudeerde aan Winona State University, leidde ook de daaropvolgende opgraving. Zijn bedrijf, Hell Creek Fossils, organiseert werkzaamheden waarbij amateurs en professionals samen aan opgravingen in de Hell Creek Formation deelnemen.

Belang en zeldzaamheid van de vondst

Professor Lee Beatty van de geowetenschappen van Winona State werkte mee aan het opgraven en de installatie van het fossiel in het schoollaboratorium. Hij benadrukt twee redenen waarom deze vondst zo bijzonder is. Ten eerste gaat het om een gearticuleerd skelet, wat betekent dat veel botten nog in de oorspronkelijke positie liggen zoals het dier stierf. Ten tweede is er mogelijk huid of ander zacht weefsel bewaard gebleven — een kenmerk dat bij maar een handvol exemplaren wereldwijd voorkomt.

Beatty zei hierover: “Er zijn er wereldwijd maar een paar van dit type, en we kunnen hier wel eens zo’n ‘dinosaurier-mummie’ hebben.” Als zich inderdaad zachtere structuren of huid afdrukken bevinden, biedt dat unieke mogelijkheden om meer te leren over de biologie en evolutie van deze dieren dan skeletmateriaal alleen ooit kan onthullen.

De onderzoekers noemden het dier Medusa, naar de figuur uit de Griekse mythologie, vanwege de karakteristieke vondstomstandigheden. Het skelet werd zonder kop gevonden en het merendeel van de staart ontbreekt. De rotsachtige, afgelegen helling waar de resten werden aangetroffen was bovendien bezaaid met ratelslangen, wat de veiligheid en logistiek van de opgraving extra bemoeilijkte.

Wat het fossiel vertelt over de soort

Edmontosaurus is een eendbekdinosaurus uit het Laat-Krijt en leefde ongeveer 66 miljoen jaar geleden, samen met bekende soorten zoals Tyrannosaurus rex en Triceratops. In volwassen exemplaren kon Edmontosaurus even groot worden als een stadsbus en bereikte het in sommige gevallen vergelijkbare afmetingen als Tyrannosaurus rex.

De Cretacische periode, waarin deze dinosauriërs leefden, strekte zich uit van ongeveer 145 miljoen tot 66 miljoen jaar geleden en eindigde met het massale uitsterven van de niet-aviële dinosauriërs. Vindplaatsen in Noord- en Zuid-Dakota, evenals in Wyoming, Montana, Utah en aangrenzende regio's in Canada, behoren tot de rijkste regio's voor dinosaurusfossielen in Noord-Amerika. Droog klimaat en minder bodembedekking maken het daar relatief eenvoudiger om botmateriaal aan het oppervlak te vinden.

Door de omvang van het fossiel en de beschermende gipsomhulling paste het pakket niet door de bestaande deuren van het wetenschapsgebouw — daarom moest een raam worden verwijderd om het exemplaar naar binnen te brengen. In het Science Laboratory Center van Winona State zal een team van preparateurs nu zorgvuldig het omgevende gesteente verwijderen. Het doel is om zoveel mogelijk materiaal te sparen en elk potentieel bewaard gebleven huidmateriaal intact te houden.

Beatty schetst daarbij een voorzichtige aanpak: “We gaan heel zorgvuldig het gesteente van het fossiel verwijderen. En met een beetje geluk vinden we meer huid — dan kunnen we dat echt goed onderzoeken.” Wanneer de preparatie voltooid is, is het plan om het fossiel tentoon te stellen zodat studenten, onderzoekers en het publiek het in werkelijkheid kunnen zien.

Onderzoek, onderwijs en publiek

De aanwezigheid van Medusa op de campus biedt meer dan alleen een spectaculair object; het dient als educatief hulpmiddel en als stimulans voor interesse in wetenschap. Beatty hoopt dat de vondst mensen enthousiasmeert: “Ik hoop dat dit een deur opent naar wetenschappelijke interesse. Of mensen nu ooit paleontoloog worden of niet, dit kan hen nieuwsgierig maken naar wetenschap.”

De combinatie van een gearticuleerd skelet en de mogelijkheid van bewaarde zachte weefsels maakt Medusa tot een uiterst waardevol onderzoeksobject. Laboratoriumonderzoek kan toekomstige inzichten bieden in huidstructuur, groeipatronen en de leefwijze van deze laat-Krijt herbivoor.

Veelgestelde vragen

• Is Medusa volledig opengemaakt en bestudeerd?
  Het fossiel blijft grotendeels in een gipsomhulling en omgeven door gesteente; voorbereidende en conserverende werkzaamheden zijn nog gaande.

• Wat betekent het als er huid is bewaard?
  Bewaard gebleven huid of zacht weefsel kan informatie geven over textuur, kleurpatronen (indirect), en fysiologische kenmerken die botten alleen niet bieden.

• Wanneer is het fossiel te zien voor publiek?
  Een exacte datum is afhankelijk van de voortgang van de preparatie. Nadat onderzoek en conservering zijn afgerond, is er geplande tentoonstellingsruimte op de campus.

• Waarom zijn Noord-Amerikaanse westelijke staten zo vruchtbaar voor fossielen?
  Droog klimaat en weinig vegetatie laten gesteente en blootliggende fossielen beter zichtbaar en toegankelijk, waardoor opgravingen hier succesvol zijn.