Welke landen herbergen de meeste slangensoorten?

Slangen wekken vaak angst op bij mensen vanwege hun gif, plotselinge aanvallen en de manier waarop ze zich verplaatsen. Toch zijn niet alle slangen giftig; slechts een deel van de bekendste soorten vormt een direct gevaar voor de mens. Hun ecologische rol is echter onmiskenbaar: slangen vervullen belangrijke functies in ecosystemen als roofdieren en plaagdierbeheerders.

Globale cijfers en gevaarlijke soorten

Wereldwijd bestaan er meer dan 4.000 beschreven slangensoorten. Ongeveer 600 van die soorten zijn giftig, en van die giftige soorten hebben ongeveer 200 het vermogen om de menselijke gezondheid ernstig te bedreigen. Een van de meest beruchte voorbeelden is de Saw-scaled Viper, die in delen van West-Azië, Afrika en Azië voorkomt. Volgens Avinash, algemeen secretaris van de organisatie Friends of Snake Society, veroorzaakt deze soort wereldwijd jaarlijks duizenden dodelijke beten.

Slangen zijn bovendien opmerkelijk snel en beweeglijk: de zwarte mamba bereikt snelheden tot ongeveer 19 km/u, terwijl een sidewinder-ratelslang zich zijdelings kan voortbewegen met pieksnelheden rond 29 km/u. In tegenstelling tot veel roofdieren kauwen slangen hun prooi niet; ze slikken hun slachtoffers in één keer door en verteren ze langzaam. Sommige soorten, zoals grote reuzenslangen, kunnen zelfs flinke zoogdieren inslikken.

Hoe worden aantallen en verspreiding geschat?

Het tellen van slangen is uitdagend. Omdat veel soorten solitair en schuw zijn en vaak leven in dichte vegetatie of ondergronds, zijn directe tellingen moeilijk uitvoerbaar. Onderzoekers gebruiken een mix van methoden: veldstudies door herpetologen en biodiversiteitsonderzoekers, databanken en collecties, verspreidingskaarten, meldingen door lokale bewoners en statistieken over slangenbeten. Op basis van zulke bronnen zijn er analyses gemaakt van waar de meeste soorten voorkomen.

Toplanden met de meeste slangensoorten

Op basis van beschikbare gegevens behoren de volgende landen tot de gebieden met de grootste soortenrijkdom aan slangen. De belangrijkste feiten per land zijn hieronder samengevat.

• Mexico: Met 438 soorten staat Mexico hoog op de lijst. In veel gebieden wordt er geclaimd dat er gemiddeld één slang per tien voet (~3 meter) voorkomt in de meest dichtbevolkte habitats. Mexico telt meer dan 20 verschillende rattelslangsoorten en de Crotalus basiliscus (een grote rattelslang) kan tot ongeveer zes voet lang worden. De 32 deelstaten van Mexico herbergen overal slangen, mede dankzij geschikte klimaten en overvloedig voedsel.
• Brazilië: Dankzij het Amazonegebied is Brazilië rijk aan slangen: ongeveer 420 soorten. Ongeveer 15% van die soorten zijn giftig. Sommige slangen komen zelfs in stedelijke zones voor. Ook de anaconda, erkend als een van de langste slangen ter wereld, leeft in Brazilië.
• Indonesië: Dit land telt ongeveer 376 soorten en herbergt vele gevaarlijke soorten in bergachtige en laaglandgebieden. In 2024 werd in Zuid-Sulawesi in een meer een zeldzame waterslang beschreven als Hypsiscopus indonesiensis, wat de voortdurende ontdekkingen onderstreept.
• India: India bevat meer dan 300 soorten slangen, door uiteenlopende landschappen van woestijn tot hoge bergen. In 2021 werd bijvoorbeeld in het Suru-dal (Himalaya-regio) in het dorp Maru Mula een exemplaar van een kukri-achtige slang waargenomen. India huisvest enkele van de gevaarlijkste giftige soorten, waaronder de saw-scaled viper die in 1801 formeel werd beschreven. De zogenaamde 'Big Four Venomous Snakes' zijn in India van groot medisch belang.
• Colombia: Met zijn vochtige bossen, bergen en veel neveltjes heeft Colombia een enorme slangenrijkdom. In de bossen en langs bochtige paden zijn slangen overal aanwezig. Net als in Brazilië komen in sommige regio's anaconda's veel voor. Exacte aantallen zijn niet uniform gedocumenteerd in alle publicaties, maar de biodiversiteit is onmiskenbaar hoog.

Andere landen met een hoge soortenrijkdom zijn China, Ecuador, Thailand, Vietnam en Maleisië.

Publieke bewustwording en veiligheid

Bewustwording van slangen is de laatste jaren toegenomen. Volgens Avinash van Friends of Snake Society ontving zijn organisatie vroeger ongeveer 100 oproepen per dag over slangen; recentelijk is dat aantal gestegen tot ongeveer 300 per dag. Deze ontwikkeling wijst op grotere aandacht en ook op meer meldbereidheid bij het publiek.

Het is ook belangrijk te weten dat sommige landen helemaal geen inheemse slangen hebben. Voorbeelden zijn New Zealand, Ireland, Iceland, Greenland, Antarctica en eilandstaten zoals Kiribati.

Conclusie

De wereldwijde verspreiding van slangen is sterk afhankelijk van klimaat, habitatvariatie en voedselbeschikbaarheid. Tropische en subtropische landen met uitgestrekte bossen en vochtige ecosystemen herbergen doorgaans de meeste soorten. Kennis, waarschuwing en respect voor wilde dieren helpen zowel menselijke veiligheid te verbeteren als het behoud van deze vaak verkeerd begrepen dieren te ondersteunen.

FAQ

• Zijn er echt 4.000 slangensoorten?

  Ja, huidige taxonomische schattingen gaan uit van meer dan 4.000 beschreven soorten wereldwijd.

• Hoeveel slangensoorten zijn giftig voor mensen?

  Ongeveer 600 soorten zijn giftig, maar rond 200 soorten hebben genoeg toxines om ernstig gevaar voor mensen te vormen.

• Welk land heeft de meeste slangen?

  Op basis van beschikbare gegevens staat Mexico zeer hoog met 438 soorten; Brazilië en Indonesië volgen met respectievelijk 420 en 376 soorten.

• Zijn slangen nuttig voor ecosystemen?

  Zeker. Als roofdieren helpen slangen populaties van knaagdieren en andere prooien reguleren, wat ecologische balans ondersteunt.