dat gevoel ken je vast: de klok is net vier uur gepasseerd en het is al pikkedonker buiten. voor iedereen in en rond glasgow is de winter die donkere deken die maar niet lijkt op te trekken. de dagen voelen korter dan ze zouden moeten zijn, en je begint je af te vragen wanneer je je tuinverlichting eindelijk weer eens kunt uitschakelen na je werk.
het goede nieuws is dat de kortste dag van het jaar – de winterzonnewende – nu voorbij is. dit betekent dat de dagen technisch gezien alweer langer worden. maar wees eerlijk: je merkt daar absoluut niets van. je wilt echt weten wanneer je die 17:00 uur grens weer gaat slechten. ik heb de lokale astronomische gegevens erbij gepakt, en het antwoord is misschien later dan je hoopt.
de donkerste dag: wat gebeurt er nu precies?
de winterzonnewende markeert het officiële begin van de astronomische winter. dit jaar viel dat moment (tussen 20 en 23 december) op een specifieke zondag om 15:03 uur. in glasgow betekende dat een zonsondergang om 15:45 uur. dat is bijna middernacht in vergelijking met de zomer, en het voelt ook zo.
veel mensen verwarren de zonnewende met de vroegste zonsondergang. maar let op: de vroegste zonsondergang komt vaak een paar weken ná de zonnewende, omdat de aarde en de zon niet perfect in lijn zijn met onze kalenderdagen. dit is een nuance die de meeste weerkundigen overslaan.
wanneer breekt het 17 uur mysterie?
het is verleidelijk om te denken dat na de zonnewende het snel beter wordt. maar we praten hier over graduele veranderingen van seconden per dag. je moet geduld hebben, en dat is precies waar dit onderzoek over gaat.
voor wie in de meer westelijke regio’s van noord-ierland woont (zoals county fermanagh), komt dat magische moment van een zonsondergang na 17:00 uur op woensdag 28 januari 2026. dat is nog ver weg.
maar glasgow ligt gelukkig iets oostelijker, wat ons een klein voordeel geeft. zij mogen hun agenda markeren voor:
- vrijdag 6 februari: dit is de dag dat de zon in glasgow na 17:00 uur ondergaat.
- in Edinburgh duurt het iets langer: daar is het pas zondag 8 februari.
ja, je leest het goed. tot begin februari moeten we het doen met schemering die om 16:45 uur al intreedt. het voelt alsof je je hele leven binnen zit, nietwaar?
de oude wijsheid: waarom we op de zon wachten
dit fenomeen van extreem korte dagen is diepgeworteld in onze cultuur. eeuwen geleden, lang voordat de lichtvervuiling van de moderne steden opkwam, was het verlangen naar daglicht enorm.
denk maar aan de oude gebruiken rond de zonnewende:
- druïden en heidense volkeren vierden deze dagen met groene takken, zoals hulst en de kerstboom die we nu kennen. dit waren symbolen van eeuwig leven midden in de donkerste tijd.
- de jaarlijkse verzameling bij stonehenge om de zonsopgang te zien was geen toeval; men zocht letterlijk naar het keerpunt van het licht.
kortom, het is een universeel menselijk iets: we zijn biologisch ingesteld om licht te ontvangen. de donkere dagen in schotland helpen ons herinneren hoe kostbaar het daglicht is.
praktische tip: het korte-dag-syndroom bestrijden
om de tijd tot 6 februari te overbruggen, heb je een strategie nodig om je energie op peil te houden, terwijl je zo min mogelijk binnen zit. hier is een eenvoudige hack die ik vaak toepas:
de 'power-pause' strategie:
neem je lunchpauze strikt tussen 12:30 en 13:30 uur. ga naar buiten, ook als het mistig of miezertig is. probeer 15 minuten direct daglicht te absorberen. dit helpt je circadiaanse ritme te resetten, zelfs als het licht laag is. als je dit doet, merk je dat je de laatste uren van de werkdag mentaal scherper blijft, in plaats van de middagdip te ervaren die vaak samengaat met te weinig licht.
dus, houd de datum 6 februari in je achterhoofd. tot die tijd is het tijd om de kaarsen aan te steken en te genieten van de gezelligheid die deze lange, donkere Schotse avonden nu eenmaal met zich meebrengen. ben jij iemand die in de winter meer moeite heeft met de vroege zonsondergang, of heb je een ritueel ontwikkeld om de donkere maanden door te komen?
