Heb je het gevoel dat het weer opvallend grillig is of dat je favoriete vis steeds minder vaak op je bord ligt? Dat is geen toeval. De oceaan rondom Japan gedraagt zich op een manier die zelfs de meest geharde wetenschappers met de mond vol tanden laat staan. Sommige experts geven toe dat verbijstering niet eens meer de juiste term is. Dit is waarom je dit nu moet weten: de stabiliteit die we gewend waren, is plots verdwenen.
Decennialang waren de patronen in de Stille Oceaan vrij voorspelbaar. Maar de opwarming van de aarde zorgt voor een scenario dat veel experts niet hadden voorzien. We zien nu directe gevolgen voor de natuur, de infrastructuur en zelfs de Japanse eetcultuur.
De onverwachte verschuiving van de Kuroshio Stroom
Waar de meeste klimaatmodellen rekening hielden met een geleidelijke opwarming, zijn de veranderingen in de zeestromingen veel drastischer. De Kuroshio Stroom – een cruciale 'snelweg' van warm water in de Stille Oceaan – is fundamenteel van koers veranderd.
Professor Shusaku Sugimoto van de Tohoku Universiteit vatte de situatie samen: "Ik was zo verrast dat ik niet eens weet of 'verrast' het juiste woord is."
- De noordelijke rand van de Kuroshio-stroom is maar liefst 480 kilometer naar het noorden opgeschoven.
- Dit bracht ongekend warm water naar gebieden waar normaal gesproken koelere temperaturen heersen.
- Voor de kust van Sanriku steeg de watertemperatuur met 6 graden Celsius – en bleef daar twee jaar lang hangen. Dit is een temperatuurstijging die nog nooit eerder is vastgelegd.
De visserij staat onder immense druk
Voor de kustgemeenschappen, die voor hun levensonderhoud volledig afhankelijk zijn van de zee, zijn de effecten direct voelbaar. De visserij, een pijler van de lokale economie, wordt op zijn kop gezet.
Wat ik in mijn praktijk zie, is dat vissers veel meer moeite moeten doen om hun quota te halen. Zalm en andere hoofdsoorten trekken naar koeler, dieper water. Tegelijkertijd verschijnen er onbekende, warmteminnende soorten in hun netten.
Dit economische gat wordt groter, maar de échte zorg ligt bij de ecologische balans van de zee. De voedselketens en de voortplantingscycli van vissen raken verstoord op een manier die we moeilijk kunnen overzien. Het is alsof je een cruciaal onderdeel uit een complexe machine haalt, en niet weet wat er morgen uitvalt.
Meer dan alleen vis: een culturele impact
De veranderingen in zeetemperatuur beïnvloeden niet alleen de visvangst. Denk aan Kombu, het essentiële zeewier dat de basis vormt voor dashi (de Japanse bouillon). Dit algensoort floreert alleen in bepaalde, koudere wateren, met name rond Hokkaido.
De oogsten van Kombu kelderen drastisch. Voor een land waar vis en de bereiding ervan zo diep verankerd zijn in de identiteit, is dit meer dan alleen een verandering in de supermarktschappen. Het is een bedreiging voor culturele tradities die generaties lang zijn doorgegeven. Wil je nog wel die perfecte dashi kunnen maken over tien jaar?
De oceanische echo's op het land
De afwijkende zeetemperaturen hebben bovendien een voelbare invloed op het landklimaat. De Japanse Meteorologische Dienst bevestigde dat de extreme omstandigheden op zee bijdroegen aan de recordhitte afgelopen zomer in het noorden van Japan.
Bovendien linkten wetenschappers de warme zeestroom in september 2023 aan de extreme regenval in gebieden zoals Chiba, nabij Tokio. Het is een duidelijke herinnering dat de oceaan niet ver weg is; we voelen de hitte en de woede ervan tot in onze steden.
De rustige, stabiele oceaan van onze grootouders is wellicht voorgoed voorbij. Dit is geen 'waarschuwing' meer; het is een feit dat we nu moeten managen.
Wat is volgens jou de meest onverwachte verandering die je de laatste jaren in de natuur rondom je huis hebt opgemerkt?
