Stel je voor: je hebt maanden, misschien wel jaren, gewerkt aan een baanbrekend onderzoeksvoorstel. Na een zware evaluatie wordt het groen licht gegeven. De champagne staat bijna klaar. En dan, op een willekeurige vrijdag, hoor je dat de hele subsidieronde is teruggedraaid. Dit is geen hypothetisch scenario in Nederland; het is de harde realiteit waarmee de Argentijnse wetenschappelijke gemeenschap nu kampt. Deze plotselinge stopzetting van financiering is veel meer dan alleen een administratieve tegenslag.
Dit ‘beleid’ creëert een schokgolf die de betrouwbaarheid van wetenschappelijk bestuur ondermijnt. Als je denkt dat ons eigen Nederlandse onderzoekssysteem robuust is, geeft deze situatie een inkijkje in hoe snel dat fundament kan brokkelen als de basisvoorwaarden verdwijnen. Je moet weten waarom dit gebeurt en wat de gevolgen zijn voor échte innovatie, niet alleen voor degenen die direct aan de universiteit hangen.
Het ondenkbare is gebeurd: goedgekeurde projecten worden geannuleerd
De top van het wetenschapsveld, de directeuren van de grootste onderzoekscentra (vergelijkbaar met onze TNO-opvolgers), hebben een brandbrief gepubliceerd. Hun boodschap is glashelder: dit is een ongekende terugval.
Wat er precies is stopgezet
De recente besluiten van de nationale onderzoeksinstantie zijn drastisch. Het gaat niet alleen om het uitstellen van de volgende ronde; het gaat om het terugdraaien van wat al was toegezegd:
- PICT 2022-subsidies: Projecten die al goedgekeurd waren en waarvan budgetten waren toegezegd, zijn geannuleerd. Denk aan tientallen miljoenen die plotseling niet meer beschikbaar zijn voor apparatuur en personeel.
- Sluiting 2023-ronde: De nieuwe aanvraagronde is simpelweg stopgezet voordat deze goed en wel begon.
- Focusverschuiving: Er komt een nieuwe, beperktere vorm van financiering die cruciale velden negeert.
Dit creëert een gigantische vertrouwensbreuk. Wetenschappers plannen voor jaren; ze wachten niet een paar maanden. Als een budget voor bijvoorbeeld een dure elektronenmicroscoop wegvalt, ligt het project stil, ongeacht de urgentie.
De verborgen schade: de teloorgang van basiswetenschap
Veel overheden en investeerders willen alleen geld zien in 'toepasbaar' onderzoek—technologie die binnen twee jaar winst oplevert. Wat hier gebeurt, is een klassieke beginnersfout die we in Nederland ook vaak zien: het verwaarlozen van de motor.
Waarom basiswetenschap de ruggengraat is
De wetenschappers zijn fel tegen het marginaliseren van de basiswetenschappen. Waarom? Omdat zij het fundament zijn. Zonder solide, fundamenteel onderzoek (denk aan puur wiskundig inzicht of biologische mechanismen zonder direct commercieel doel), stagneert de échte innovatie.
Vergelijk het met het bouwen van een huis: je kunt de kozijnen en de verfpracht nog zo goed regelen (toegepast onderzoek), maar als je de fundering (basiswetenschap) negeert, stort het hele bouwwerk later in.
Door de focus te verleggen naar één type project, beperk je drastisch het vermogen van het land om complexe, onverwachte uitdagingen aan te gaan. Je bouwt een te smalle brug.
De regionale desintegratie
In een land met grote regionale verschillen—denk aan de Randstad tegenover de meer landelijke provincies—is gecentraliseerde financiering essentieel om de kloof te dichten. De PICT-subsidies waren cruciaal voor instituten buiten de hoofdstad.
De directe gevolgen voor wetenschappers in bijvoorbeeld de provincie Santa Fe of Entre Ríos zijn schrijnend: 98 projecten ter waarde van miljoenen zijn plotseling ‘in de lucht’ blijven hangen. Dit brengt het federale systeem fysiek aan het wankelen.
Deze onderbreking van de geldstroom lamlegt niet alleen het werk, maar ook de formatie van nieuw menselijk kapitaal. Jonge promovendi en postdocs zien hun carrièreperspectieven verdampen.
Wat je nu kunt doen (De lokale hack)
Hoewel het directe beleid buiten jouw invloedssfeer ligt, kun je als betrokken burger of professional toch invloed uitoefenen op de sfeer rondom onderzoek. De beste verdediging tegen dit soort beleid is publieke steun en zichtbaarheid.
Wat de wetenschappers nu concreet vragen, is een 3-stappenplan:
- Herstel en eer de toezeggingen van de PICT 2022-ronde die nu zijn teruggedraaid.
- Heropen en garandeer de PICT 2023-rondes.
- Behoud een breed scala aan financieringsmodellen die expliciet investeren in álle kennisdomeinen.
De wetenschappelijke top benadrukt dat Argentijnse wetenschap stabiliteit, voorspelbaarheid en een langetermijnvisie vereist. Zonder die elementen is elke toekomstige innovatie slechts een gok.
Dit is een harde les: de wetenschap kan niet opereren zonder stabiele publieke steun. Wat vind jij het meest verontrustende element van dit besluit: het gebrek aan vertrouwen, of het verwaarlozen van de basiswetenschap? Laat het ons weten in de comments.
