Stel je voor: je rijdt door een deel van Litouwen en het landschap begint plotseling te golven. Het zijn geen duinen en ook geen normale heuvels; het zijn lange, gestroomlijnde ruggen die in perfecte rijen lijken te liggen. Veel mensen zien dit als een charmant lokaal kenmerk, maar weinig mensen weten dat ze naar een van de meest ongrijpbare sporen van de ijstijd kijken.

Deze structuren, bekend als drumlins, zijn hier veel zeldzamer dan in Finland of Canada. Ze vormen een landschap dat je elders in het land simpelweg niet zult tegenkomen. Wij doken in de geologie van dit gebied en ontdekten waarom deze 'bevroren golven' een hoofdbrekers zijn voor experts.

Het gestroomlijnde geheim van de Baltische staten

Wanneer je langs de Ventos middenhoogvlakte bij Linkuva of Pasvalys rijdt, zie je ze liggen. De naam 'drumlin' komt van het Ierse of Schotse woord voor 'rug' of 'kam'. Wat je ziet, is in feite een afgeronde, langwerpige heuvel, gevormd door een gletsjer die hier miljoenen jaren geleden langs schoof. De heuvels wijzen precies in de richting van de ijsweg van de gletsjer.

Maar wat zit er eigenlijk in zo'n drumlin? Het is meer dan zomaar een hoop zand. De buitenkant bestaat uit morene – een mix van grind, zand en klei die de gletsjer heeft achtergelaten. De kern daaronder? Dat zijn samengeperste afzettingen van de bodem, soms bestaande uit oude morene of klei achtergelaten door smeltwater.

Waarom ervaren geologen de

Het punt is: De structuur van deze heuvels vertelt een compleet verhaal over hoe het ijs zich gedroeg toen het hier lag, en dat verhaal is verbazingwekkend complex.

Waarom het ontstaan van een drumlin geen kopieerbare truc is

Geologen noemen het proces drumlinisatie. Het gebeurde niet eens stabiel. Het was een cyclisch proces tijdens de actieve fase van de laatste ijstijd, waarbij het ijs naar voren schoof, even stil bleef staan, zich terugtrok en weer oprukte.

In de plooien en spleten van de onderkant van het ijs werd materiaal ingedrukt. Dit vormde de kern, die vervolgens door de beweging van het ijs werd gemodelleerd. Het is alsof je met een enorme schuifbladen de bodem van de aarde vormgeeft.

De onzichtbare barrière voor onderzoek

Hier komt het echte probleem, en dit is de reden waarom wetenschappers er nog steeds over debatteren. Hoe zijn ze precies gevormd? Alma Grigienė van de Litouwse Geologische Dienst wijst op een fundamentele uitdaging:

Waarom ervaren geologen de

  • Directe observatie is onmogelijk: We kunnen niet onder een bewegende gletsjer kijken, dus we kunnen het vormingsproces nergens ter wereld in realtime zien.
  • Kwetsbaarheid: Zelfs een lichte verschuiving van het ijs ná de vorming, of smeltwaterstromen, kan deze delicate structuren beschadigen of zelfs volledig wegvagen.

Onderzoek in gebieden zoals Ruopiškiai toonde aan dat de binnenkant gelaagd is. Dit is een bewijs dat de drumlin in fases is ontstaan, waarbij telkens een nieuwe laag sediment werd ingedrukt. Het is geen simpele zandhoop; het is een **geologische tijdscapsule**.

Een lokale tip voor de oplettende reiziger

Als je door de gebieden rond Panevėžys of Biržai reist, let dan op de ritmische herhaling van deze heuvels. Ze vormen de zogeheten drumlinvelden, een soort verharde, gestolde golven in het landschap.

De praktische tip: Vermijd het bouwen van zware constructies op de flanken van deze structuren zonder geologisch advies. Door hun samenstelling (vaak een mix van losse bovengrond over samengeperste, natte klei) kunnen ze onverwacht gevoelig zijn voor verzakkingen als je de balans die het ijs duizenden jaren heeft gecreëerd, verstoort.

De drumlins in Noord-Litouwen blijven een van de meest intrigerende en moeilijkst te interpreteren relikwieën van onze ijzige geschiedenis. Ze dwingen ons te vertrouwen op indirect bewijs, omdat de ware fabriek van hun creatie voor altijd onder het ijs verborgen ligt.

Heb jij in Nederland of België ooit zo’n vreemd golvend landschap gezien dat je niet kon plaatsen? Deel je ervaringen hieronder, misschien zijn het verborgen drumlins!