Stel je eens voor: al die miljarden liters water die we kennen – de oceanen, de meren, zelfs de vochtige grond rond je tulpen -- is slechts een druppel in vergelijking met wat er onder onze voeten verborgen ligt. Recente ontdekkingen gooien namelijk de hele geschiedenis van onze planeet overhoop, en de implicaties voor ons dagelijks leven zijn verrassender dan je denkt.
Wetenschappers hebben bewijs gevonden voor een gigantische waterreserve, begraven in de aardmantel. Dit is geen cliché-verhaal; het is de concrete uitkomst van extreem geavanceerde laboratoriumexperimenten. Waarom dit voor jou relevant is? Omdat deze interne waterbuffer de geologische processen stuurt die al miljoenen jaren onze continenten vormgeven. Je leest hieronder hoe dit onze visie op aardbevingen en vulkanen fundamenteel verandert.
Het geheim van bridgmaniet: de 'spons' in de mantel
Jarenlang dachten we dat de aardkern relatief droog was. De theorie was simpel: water kwam van kometen en asteroïden die later op aarde insloegen, of het verdampte gewoon.
Maar het team van de Carnegie Institution for Science deed iets bijzonders. Zij simuleerden de onvoorstelbare druk en hitte van de onderste aardmantel (meer dan 700.000 atmosfeer!). Wat ze ontdekten over het mineraal bridgmaniet, de meest voorkomende stof daar, sprak boekdelen.
De bizarre watercapaciteit van steen
Het blijkt dat bridgmaniet veel meer water kan vasthouden dan gedacht, vooral bij hogere temperaturen. Dit betekent dat een immense hoeveelheid water niet naar de oppervlakte is ontsnapt tijdens de vorming van de aarde, maar gewoon is ingebed in de vaste rots.
- Dit interne water is niet vloeibaar; het zijn waterstofatomen die vastzitten in de minerale structuur.
- De hoeveelheid zou gelijk kunnen zijn aan meerdere oppervlakte-oceanen bij elkaar opgeteld.
- Dit verklaart waarom vulkanische activiteit op plekken zoals IJsland bepaalde 'oeroude' chemische sporen vertoont.
Waarom dit het platentektoniek-verhaal verandert
In ons dagelijks leven in Nederland merken we weinig van de kernprocessen. Maar die diepe hydratatie drijft de motor van onze planeet aan: platentektoniek. Zonder dit interne water zou de beweging van de aardplaten anders verlopen, en daarmee ook de stabiliteit van ons aardoppervlak.
Veel experts hebben de rol van de binnenkant van de aarde als ‘waterbuffer’ onderschat. Dit verlegt de focus van hoe water op aarde terechtkwam (de asteroïden-theorie) naar de "natte accretie" – het idee dat de aarde vanaf het begin al vochtig was.
Wat betekent dit voor de kans op leven elders?
Interessant genoeg heeft dit ook gevolgen voor de zoektocht naar buitenaards leven. Als rotsachtige planeten van nature intern water vasthouden, maakt dit de criteria voor 'bewoonbare' planeten veel breder. Een planeet die er vanaf de buitenkant kurkdroog uitziet, kan vanbinnen een stille, waterrijke wereld herbergen.
De praktische implicatie: hoe wetenschappers dit proberen te meten
We kunnen de onderste mantel natuurlijk niet opgraven. Hoe komen ze dan aan deze cijfers?
Het is een beetje zoals proberen de binnenkant van je koffiezetapparaat te begrijpen door alleen naar het geluid van de pomp te luisteren. Wetenschappers gebruiken seismische anomalieën (hoe aardbevingsgolven door de materie reizen) en de chemische analyse van vulkanisch gesteente dat naar boven komt. Ze bouwen een model op basis van onvolledige data.
De komende jaren zullen we zien hoe deze labresultaten de grote seismische kaarten verfijnen. Dit onderzoek bevestigt dat ons begrip van de aarde nog steeds een doorlopend proces is. De grootste oceaan bevindt zich niet in de navigatie-apps, maar 1600 kilometer onder je schoenzolen.
Wat denk jij: hoe lang hebben we dit gigantische 'aardwater' al onderschat, en welk ander geologisch fenomeen staat op het punt om herschreven te worden?
