Je kijkt misschien niet dagelijks naar de kometen, maar de komeet 3I/Atlas zoeft nu voorbij en zet de hoofden van astronomen op scherp. De beelden die wetenschappers nu binnenkrijgen zijn ronduit verbijsterend. We zien een structuur die we in de geschiedenis van de ruimtevaart nog niet eerder hebben vastgelegd.
Het gaat niet alleen om de aanwezigheid van de komeet. Wat 3I/Atlas zo buitengewoon maakt, is wat er zich in zijn directe omgeving afspeelt. Foto’s van midden december lieten een gigantische anti-staart zien. En nee, dit is geen alledaags verschijnsel waar je je bij het koffiezetten op moet baseren.
De recordbrekende 'Anti-staart' richting de zon
In de astronomie is een anti-staart vaak alleen maar een stofstaart die, door ons gezichtspunt, lijkt alsof hij naar de zon wijst. Maar bij 3I/Atlas lopen de schaalmodellen compleet mank.
De nieuwste opnames tonen een duidelijke anti-staart die zich een half miljoen kilometer vanaf de kern van de komeet in de richting van de zon uitstrekt. Dat is significant meer dan de gemiddelde afstand tot onze maan, wat neerkomt op 384.400 km. Dit is een structureel record; zo’n grote anti-staart hebben we nog nooit gezien bij een komeet.
De snelheid die vragen oproept
Om in slechts 45 dagen na het perihelium (het dichtstbijzijnde punt bij de zon) zo’n enorme schaal van 500.000 km te bereiken, moet het materiaal in de anti-staart een snelheid hebben van minstens 130 m/s ten opzichte van de komeetkern. Dat is flink wat voor een bevroren rotsblok dat door de ruimte zweeft.
- Wetenschappers onderzoeken of deze snelheid te verklaren is door de verdamping van stof of gas.
- Het alternatief, dat professor Avi Loeb opperde, is een soort jetmotor.
Dit brengt ons bij de meest speculatieve – en misschien wel spannendste – vraagstukken van dit moment.
IJs of een buitenaards vaartuig?
Loeb benadrukt dat we geen accuraat beeld hebben van de populatie van interstellaire objecten die ons zonnestelsel doorkruisen. Onze huidige telescopen, zoals PanSTARRS of Rubin, kunnen bij de afstand Aarde-Zon alleen objecten groter dan 100 meter detecteren – denk aan de grootte van een voetbalveld.
Dit is een orde van grootte groter dan het grootste door mensen gemaakte ruimtevaartuig. Bovendien missen bestaande onderzoeken objecten die veel sneller bewegen dan enkele tientallen kilometers per seconde. We kijken dus met een beperkte lens naar een heel drukke snelweg.
De Loeb Classificatieschaal: Van ijs tot E.T.
Hoe onderscheiden we nu 'natuurlijk' van 'niet-natuurlijk'? Loeb stelt voor om de Loeb Classificatieschaal te gebruiken — een systeem van 0 tot 10 om de waarschijnlijkheid van een buitenaards ruimtevaartuig te beoordelen.
Dit is hoe het werkt, en dit is belangrijk voor jou om te weten:
- Niveaus 0-3: Puur natuurlijke fenomenen. Geen verrassingen hier.
- Niveaus 4-7: Objecten met steeds meer ongewone, anomale kenmerken die we niet meteen kunnen verklaren met natuurkunde.
- Niveaus 8-10: Gereserveerd voor bevestigde buitenaardse schepen of sondes.
Loeb maakt een slimme vergelijking die je waarschijnlijk herkent, zelfs als je niet met sterrenkunde bezig bent: het is net als daten. Je kunt een vroege kandidaat moeilijk als 'de ware' bestempelen totdat je een flinke reeks potentiële partners hebt gezien en vergeleken. Hoe groter de steekproef, hoe betrouwbaarder de conclusie.
Het oude Fermi-paradox ("Waar zijn ze allemaal?") wordt vaak door alleenstaande mensen gesteld. Loebs advies? Ga actief op zoek. Of, in dit geval, blijf kijken naar komeet Atlas.
De komende weken en de data die we binnenkrijgen van de observatoria gaan bepalen of 3I/Atlas simpelweg een spectaculair ijsblok is, of dat deze komeet met zijn gigantische motor ons eraan gaat herinneren dat we wellicht niet zo alleen zijn in het universum als we dachten.
Wat denk jij? Zou deze komeet puur natuur zijn, of is dit het moment dat onze kijk op het universum fundamenteel verandert?
