Stel je voor: een wereld waar je huis niet van baksteen is, maar van pure, kostbare edelstenen. Dat klinkt als een fabel, maar de James Webb-telescoop (JWST) heeft zojuist data teruggestuurd die wetenschappers dwingt om alle ideeën over planeetvorming te herzien.
We hebben honderden exoplaneten gezien, vaak aards of gasreuzen. Maar dit object, PSR J2322-2650b, daagt de natuurkundeboeken uit. Het is cruciaal om te begrijpen waarom deze vondst zo’n schokgolf door de astronomie stuurt. Het gaat hier niet om een subtiele afwijking; het gaat om een complete regelbreuk.
De kosmische citroen: Vorm en snelheid
Ten eerste is de vorm van deze planeet al bizar. Je zou verwachten dat een planeet rond is door de zwaartekracht. Echter, door de extreme nabijheid tot zijn centrale ster – een zogeheten pulsar (een supersnelle, roterende neutronenster) – wordt de planeet zo vervormd dat hij meer op een uitgerekte citroen lijkt.
Als je in Nederland een week wacht op je vakantiegeld, ervaar je al lang. Op PSR J2322-2650b duurt een heel jaar slechts 7,8 uur. Dit betekent dat de seizoenen sneller wisselen dan jij je koffie inschenkt. Dit tempo is onmogelijk vol te houden voor leven zoals wij dat kennen.
Geen zuurstof, wel koolstof en druk
In mijn praktijk als science-verslaggever heb ik veel over exoplaneten geschreven, maar dit is uniek. Waar we normaal zoeken naar water of stikstof, vinden we hier een atmosfeer die bijna volledig uit helium en moleculair koolstof (C2, C3) bestaat. Geen van de bouwstenen voor leven op Aarde is aanwezig.
Maar hier komt de echte verrassing die de nieuwsgierigheid prikkelt:
- De atmosfeer is bezaaid met rookachtige wolken van roet (koolstof).
- De immense druk in de kern van deze wereld is zo extreem dat wetenschappers vermoeden dat deze druk de koolstofatomen samendrukt tot... diamanten.
Vergeet je spaargeld op de bank; deze planeet zou letterlijk gevuld zijn met meer koolstof dan we ooit voor mogelijk hielden. **Dit is wat de JWST ons vertelt over de extreme mogelijkheden van het universum.**
De 'Hellewereld' die toch fascineert
Sommige collega's noemen het een 'helse planeet'. Het is niet moeilijk te zien waarom. De temperatuur fluctueert tussen de 650°C en de 2000°C. Dat is heter dan de meeste industriële ovens die we hier in Nederland gebruiken om staal te smelten!
Het is een bizarre combinatie: extreem heet, maar gevormd rond een object dat qua massa vergelijkbaar is met onze Zon, terwijl het formaat van de baan rond de ster dat van een kleine stad benadert. Het is een astronomisch vreemd punt, veel kleiner dan je zou verwachten.
Wat dit betekent voor jouw benadering van ruimtevaart
Veel mensen denken dat ruimteonderzoek altijd draait om het vinden van een 'tweede Aarde'. Maar deze vondst leert ons dat de fundamentele regels van materie en vorm behouden blijven, zelfs onder bizarre omstandigheden. Het bewijst dat de kosmos veel creatiever is dan onze modellen.
Als je de volgende keer naar de sterren kijkt, bedenk dan: de objecten die het meest afwijken van de norm, zoals deze citroenvormige diamant-kandidaat, zijn vaak degenen die ons het meest leren over de ware potentie van de natuurwetten.
Wat is volgens jou het meest verrassende dat de James Webb-telescoop nog kan ontdekken? Laat het ons weten in de comments!
