Stelt u zich een terrein voor: onkruid, roestige leidingen en het gekras van kraaien. Dit is de plek waar Berlin de volgende stap in de toekomst van kunstmatige intelligentie wil bouwen. Het Bluestar-project belooft een datacenter dat meer stroom verbruikt dan heel Potsdam, maar na vijf jaar is er nog geen steen gelegd. Dit is meer dan alleen een bouwvertraging; het is een blauwdruk van hoe Duitse regelgeving en lokale strijd de technologische sprong dreigen te missen.
Ik merkte bij het zien van de locatie (een braakliggend terrein tussen een Ikea en een industrieterrein in Lichtenberg) dat de kloof tussen de digitale toekomst en de aardse realiteit hier pijnlijk zichtbaar is. De ontwikkelaar, Gabriel Khodzitski van Prea Group, heeft al 55 miljoen euro geïnvesteerd in dit stukje Oost-Berlijns niemandsland. Hij vertelt me dat het papierwerk veel indrukwekkender is dan wat je nu ziet. Dat is het probleem.
De Drie Fronten van Argent: Bureaucratie, Water en Stroom
De weg naar het bouwen van kritieke data-infrastructuur in Berlijn is een slagveld. Khodzitski beschrijft dit als drie afzonderlijke gevechten: een strijd met de bouwvergunningen, een conflict over warmteterugwinning en de aanleg van een nieuwe stroomkabel.
De Slependheid van de Vergunning
Het hele vergunningsproces duurde maar liefst 2,5 jaar. Dat is absurd lang voor iets dat we nu 'kritieke infrastructuur' noemen. Khodzitski merkte op dat de ambtenaren in het stadsplanningskantoor gewend zijn aan woonhuizen en winkels—niet aan kubieke datafabrieken.
- Terwijl de aanvraag liep, verouderde het ontwerp. Wereldwijd staan datacenters niet stil.
- Tegen de tijd dat de goedkeuring binnen was, was de benodigde technologie internationaal al weer een stap verder.
Dit toont de fundamentele mismatch: de snelheid van digitale ontwikkeling versus de starheid van ambtelijke processen.
De Vreemde Verwarmingskwestie
Bluestar wilde slimme technologie gebruiken: koelwater uit de grond halen, het opwarmen, en dit 70 graden warme water direct in het bestaande warmtenet van de stad pompen. Dit zou gasverbruik besparen.
Het bizarre? Politici zagen alleen "meer water" en weigerden aanpassing van het bestaande leidingenplan. Dus moest er een compleet nieuwe, parallelle leiding komen, puur omdat niemand de bestaande structuren wilde aanpassen. Ironisch genoeg wijst Khodzitski erop dat het Berlijnse warmtenet sowieso al matig is, vol met gassystemen, en niet echt ‘groen’ te noemen is.
Het Fictieve Vleermuizenprobleem
En dan was er de lokale specialiteit: natuurbehoud. Om bescherming te bieden aan vleermuizen die ooit in de oude gebouwen van de Vietnamese ambassade woonden, moest 5000 vierkante meter van het bouwterrein vrijgehouden worden.
- De ontwikkelaar bouwde zelfs een nieuw, luxe vleermuishuis.
- Na de sloop — en nadat ze de dieren hun nieuwe woning hadden aangeboden — doken er geen vleermuizen meer op.
Toch moet het beschermingsgebied blijven, "omdat ze er ooit waren". Dit is het level van detail waar u mee te maken krijgt als u iets nieuws wilt neerzetten in deze stad.
De 13 Miljoen Euro Grap voor Stroom
Het stroomconflict is misschien wel de meest frustrerende. Om het datacenter van stroom te voorzien, moet er een 2 kilometer lange nieuwe, grote kabel worden getrokken van een transformatorhuisje in Marzahn naar Lichtenberg.
Wie betaalt die 13 miljoen euro voor de aanleg van deze leiding door de grond? Prea Group en hun partner. Maar het wordt erger. Khodzitski verzucht: "Je legt de leiding aan voor de stad, zodat de stad er daarna geld aan kan verdienen. We betalen ervoor dat we betaald hebben." Na de aanleg moeten ze jaarlijks ook nog aansluitkosten betalen.
Ondertussen heeft de Senatsverwaltung voor Economie de schuld bij de netwerkcapaciteit. Berlijns stroomnetwerk is overbelast. Terwijl de VS hun capaciteit verviervoudigen voor AI, stelt Berlijn een nieuw, ingewikkeld 'allocatieproces' in. Voor Khodzitski is dit een remmend mechanisme: "Het druist in tegen de hele gedachte van het bouwen van hubs."
De Grote Vraag: Worden Trends Verpest door Paranoia?
Terwijl elders in de wereld mini-datacenters in de ruimte worden besproken, moeten we in Berlijn nog de basis aan de man brengen. Khodzitski is duidelijk bezorgd dat Berlijn, ondanks zijn ambitieuze KI-plannen, trends mist door vast te zitten in aarding.
Hij stelt dat als de stad echt veiligheid zou bieden in bouwvormen en schaalbaarheid, CEO's vanzelf zouden komen. Nu komen vooral mensen die om geld vragen. Hij kijkt naar het braakliggende veld en belooft: "Over een paar maanden ziet het er hier anders uit."
De start van de graafwerkzaamheden staat gepland voor de lente van 2026, zodra alle papiertjes kloppen. Het duurt zo lang omdat men geen risico wil lopen. Maar welke risico's nemen we door NIET te bouwen?
Wat denkt u? Is Berlijn te voorzichtig met het reguleren van grootschalige tech-projecten, of is de huidige bureaucratie nodig om te voorkomen dat we een onherstelbare fout in onze infrastructuur maken?
