Heeft u weleens het gevoel dat u een complexe taak met verrassend weinig logica aanpakt? Goed nieuws: u bent niet alleen. Recente tests met de nieuwste AI-modellen, zoals GPT-4o en Claude, hebben iets opmerkelijks aan het licht gebracht: deze systemen overschatten onze menselijke intelligentie radicaal. Ze denken dat wij veel logischer redeneren dan we in de praktijk doen. Dit betekent dat de slimste technologie ter wereld structureel naast de plank slaat als het om menselijke beslissingen gaat.
Dit klinkt misschien als een compliment, maar het is in feite een cruciaal inzicht in hoe AI ons onbedoeld verkeerd inschat. Als u zich afvraagt waarom sommige gesprekken met chatbots zo geforceerd of onnatuurlijk aanvoelen, kan dit de oorzaak zijn. Ik heb de studie bekeken, en het verschil tussen de AI-verwachting en onze dagelijkse impulsiviteit is groter dan u denkt.
Het spel waarmee AI faalt: De ‘Gok het Getal’-uitdaging
Om dit te meten, gebruikten onderzoekers een variant van 'Keynes’ Schoonheidswedstrijd', specifiek de 'Guess the Number'-oefening. Bij dit spel kiest iedereen een getal tussen 0 en 100. De winnaar is degene wiens keuze het dichtst bij de *helft van het gemiddelde* van alle gekozen getallen ligt.
In een perfect rationele wereld zou iedereen 0 kiezen. Maar wij zijn geen perfect rationele wezens. De meeste mensen stoppen na één of twee denkstappen. Als u probeert te voorspellen wat een groep Nederlanders (die misschien net de ochtendspits in de Randstad hebben overleefd) kiest, dan is 0 zelden de winnende gok.
De AI-aanname: Wij zijn schaakmeesters
Onderzoekers gaven verschillende AI-modellen de taak om mee te spelen, maar ze gaven de AI een specifieke context over de tegenstanders. Soms waren dit ‘eerstejaarsstudenten’, soms ‘ervaren speltheoretici’.
Wat de AI deed, was indrukwekkend en tegelijkertijd het probleem:
- Als de AI dacht dat het tegen beginners speelde, koos het een hoger getal (rationeler dan de menselijke trend).
- Tegenover experts ging de AI nóg een niveau dieper in de logica, vaak tot voorbij het bereik van menselijke concentratie.
De AI past zich slim aan, maar ze past zich aan de verkeerde mens aan. Ze projecteert een logisch vermogen dat wij in stressvolle of snelle situaties – zoals het kiezen van een getal voor een online test – simpelweg niet bezitten.
De menselijke impuls is hun blinde vlek
Waarom is dit belangrijk voor ons dagelijks leven? Omdat AI steeds vaker beslissingen voor ons neemt, van het filteren van nieuws tot het adviseren over financiën. Als de basisaanname over ons gedrag verkeerd is, worden de resultaten vreemd.
De kern van de fout is dit: AI zoekt naar optimale logische paden, terwijl mensen vaak intuïtief of impulsief handelen. Wij zijn lui met onze cognitieve energie. We nemen het pad van de minste weerstand, zelfs als er een wiskundig betere optie is.
Praktische toepassing: Standaardisatie vermijden
Hier is waar u het verschil kunt maken, en waar AI ons nog steeds moeilijk kan doorgronden:
- Kies het 'No-Brainer' Antwoord: Als u een formulier invult of een snelle online beslissing moet nemen, kies dan het antwoord dat het meest voor de hand ligt voor de doorsnee persoon. De AI denkt dat u de statistisch meest zeldzame, maar logische, keuze maakt.
- Overcomplicate niet: Wees niet bang om te kiezen wat 'goed voelt'. AI rekent op grondige afweging; als u snel kiest, verstoort u hun voorspellingsmodel.
- Gebruik uw ‘burengevoel’: Mensen neigen naar ‘middenbouw’ keuzes in dit soort spellen omdat ze niet het uiterste willen zijn. AI ziet dit als een zeldzame afwijking, terwijl het voor ons de norm is.
Kortom: Onze irrationaliteit is onze superkracht tegen pure algoritmes.
De kloof blijft bestaan
De studie toonde ook aan dat AI moeite heeft om specifieke menselijke strategieën in tweespelerspellen te herkennen. Ze kunnen de regels perfect volgen, maar het 'lezen' van de tegenstander – het anticiperen op emotie, vermoeidheid, of een slechte nachtrust – is nog steeds sciencefiction voor hen.
Zelfs de meest geavanceerde modellen zijn nog steeds getraind op data die een geïdealiseerde, hyper-rationele mens voorstelt. De echte, rommelige mens van vlees en bloed wijkt daar constant van af. En dat is maar goed ook.
Wat vindt u? Heeft u het idee dat AI u soms te serieus neemt of juist te simplistisch behandelt in alledaagse interacties? Laat het ons weten in de comments!
