Je zou denken dat de meest kwetsbare natuur op plekken wordt beschermd waar niemand kijkt. Maar wat als de plek die je compleet over het hoofd ziet, juist de plek is die een zeldzaam dier redt? In Turku (Finland) is dit nu gebeurd. We zagen een bedreigde vlindersoort gedijen op een plek die de meeste bewoners dagelijks negeren.
Dit is geen verhaal over onontdekte jungle, maar over jouw lokale onderdoorgang. De stad Turku heeft blijkbaar een geheim wapen tegen lokale uitsterving dat we allemaal over het hoofd zien: de ruimte onder bruggen.
Het wonder onder de Pahaniemi-brug
Twee jaar geleden nam de gemeente Turku een rigoureuze beslissing. Naast de Pahaniemen-brug werd een stuk blikvermoeid grasland omgetoverd tot wat ze een 'herlevingsomgeving' noemen. De meeste mensen zien daar alleen stof en slechte verlichting, maar de natuur zag een paleis.
Wat bleek uit de recente telling? Drie zeldzame insectensoorten hebben hier hun nieuwe onderkomen gevonden. Het gaat hier niet om de gewone pissebed; de ontdekking is veel significanter.
De 'Turun Silmäterä': een onverwachte overlever
De absolute ster van de show is de juurilasisiipi (Chamaesphecia empiformis), een motje dat kritiek gevoelig is voor zijn leefgebied. Dit dier is zo zeldzaam dat het vooral in de regio Varsinais-Suomi te vinden moet zijn. Het klinkt misschien klein, maar als dit dier verdwijnt, verdwijnt een stukje lokale identiteit.
Naast de juurilasisiipi werden ook de kwetsbare neidonkielikoisa en de ‘aandacht-waardige’ maitenunnakoi gespot. Dit bewijst dat onze schijnbaar nutteloze stukjes infrastructuur goudmijnen kunnen zijn voor biodiversiteit.
Waarom niemand dit zag aankomen
Veel mensen, inclusief de lokale overheid, richten zich op het beschermen van bestaande natuurreservaten. Maar de stad breidt uit, en met die uitbreiding verdwijnen de zandige, open plekken waar de juurilasisiipi van afhankelijk is. Veel van hun oorspronkelijke plekken worden opgeofferd aan nieuwe appartementenblokken of parkeerplaatsen.
Wat Turku hier deed, was briljant in zijn eenvoud: ze creëerden een ‘eiland’ van habitat dicht bij de oorspronkelijke standplaatsen.
- Eind 2023 werd zand aangevoerd.
- Lokale, inheemse planten werden ingezaaid.
- Het terrein kreeg de nodige zon-intensiteit (cruciaal voor deze insecten).
Natuurlijk, de wetenschappers, zoals natuurconserveringsplanner Antti Mäkelä uitlegt, willen dat deze nieuwe plekjes écht grenzen aan de oude gebieden. Dit geeft de insecten de kans om te migreren en te verspreiden, alsof je een nieuw hostel in dezelfde buurt opent.
De Lifehack voor jouw achtertuin (of balkon)
Dit concept kun je letterlijk herhalen, zelfs als je geen brug tot je beschikking hebt. Veel van deze zeldzame insecten hebben specifieke bodemtypes nodig, vaak zanderig en goed drainerend, wat vaak de plekken zijn die wij als "mislukt" beschouwen.
Gouden tip: Als je merkt dat een stukje grond in jouw tuin of op je terras heel snel uitdroogt en zandig is, gooi het dan niet meteen vol met standaard potgrond. Laat het met rust, of plant er wilde, lokale kruiden in die gedijen in schrale grond. Je creëert onbedoeld een micro-toevluchtsoord.
De situatie onder de Pahaniemen-brug leert ons dat ‘verloren’ ruimte niet bestaat in de natuur. Het moet alleen opnieuw worden gedefinieerd.
Wat denk jij? Welke ‘lelijke’ plek in jouw stad zou een onverwachte boost voor biodiversiteit kunnen geven?
