Stel je voor: je loopt door de Alpen, de wind waait fris, en opeens zie je iets wat niet klopt. Geen moderne skiër, maar een afdruk zo groot als je rugzak, miljoenen jaren oud. Dit is geen droombeeld; experts hebben in het Stelvio National Park een van de grootste verzamelingen dinosaurussporen in Europa gevonden. Als je denkt dat geschiedenis ver van je afstaat, dan ga je nu zien hoe diep die in de Italiaanse rotsen verankerd ligt.
Dit is geen hobbyproject van een lokale gids. Deze vondst strekt zich uit over honderden meters en fluistert verhalen over het dagelijks leven van reusachtige reptielen. We moeten nu kijken, want de elementen werken genadeloos door op deze kwetsbare getuigenissen uit het Trias.
De bijna onmogelijke vondst op een verticaal vlak
Natuurfotograaf Elio Della Ferrera stuitte in september op de afdrukken. Het bijzondere? Ze liggen op een bijna loodrechte rotswand, ergens tussen Bormio en Livigno. Hoe kunnen sporen in een tropische omgeving 210 miljoen jaar later op een steile bergwand verschijnen? Het antwoord ligt in de dramatische geologie van de Alpen.
Het geheim van de verticale conservering
Toen de dinosaurussen hier liepen, was dit gebied een uitgestrekte, drassige moddervlakte aan de rand van de oeroude Tethys Oceaan. De afdrukken werden gemaakt in zachte, waterverzadigde sedimenten. Wat wij nu zien als hard oergesteente, was toen kleverige, kalkhoudende modder.
- De sedimenten die de sporen bedekten, fungeerden als een beschermende deken.
- De latere opheffing van de Alpen en de constante erosie hebben deze lagen blootgelegd.
- De helling is te danken aan de immense tektonische druk die de bergketen vormde.
Het is alsof je door de pagina's van een stenen boek leest, zoals geoloog Fabrizio Berra terecht opmerkte. Dit is geen toeval; het is een ongelooflijk samenspel van tijd en druk.
Wat de pootafdrukken ons vertellen over het gedrag van dino's
De paleontologen, geleid door Cristiano Dal Sasso, waren vooral geïnteresseerd in wat de sporen vertellen over de kuddes. Dit is waardevolle informatie, veel diepgaander dan alleen een bot-analyse.
Leven in formatie: Meer dan toeval
De afmetingen van de sporen variëren; sommige zijn wel 40 centimeter breed. Het meest opvallende is het patronenwerk. Je ziet duidelijke bewijzen van synchroon lopende groepen.
In mijn praktijk als observator van natuurlijke patronen, valt dit direct op: parallelle looplijnen suggereren kuddes die samen trokken, waarschijnlijk op zoek naar voedsel of waterbronnen in dat tropische laagland.
Maar er is meer dan alleen wandelen. De experts ontdekten plekken waar de dieren samenkwamen. Sommige sporen suggereren zelfs dat groepen in cirkels stonden, wat mogelijk wijst op collectieve verdediging tegen roofdieren.
De mogelijke bewoners van de Italiaanse oernatuur
De meeste afdrukken zijn van tweevoeters. De best bewaarde sporen tonen ten minste vier tenen, wat sterk wijst op Prosauropoden.
Als je bekend bent met de reuzen van het latere Jura, zoals de Brontosaurus, dan zijn Prosauropoden hun voorlopers. Dit waren planteneters, langhalzig, maar met relatief kleine koppen.
- Ze konden tot tien meter lang worden.
- Ze hadden scherpe klauwen, verrassend voor een herbivoor.
- Er zijn ook sporen die mogelijk van roofdieren of Archosauriërs (voorlopers van krokodillen) afkomstig zijn.
Het is fascinerend om te bedenken dat de plekken waar nu Nederlandse wintersporters de afdaling maken, 210 miljoen jaar geleden verzadigd waren met de afdrukken van torenhoge planteneters. De details die bewaard zijn gebleven, zoals de afdrukken van die klauwen in de modder, zijn zeldzaam goed door de plasticiteit van de fijne kalkmodder.
Wat kun je leren van deze oeroude parkeerplaats?
Voor de lezer van nu is de praktische les deze: de natuur is de beste architect en conserveringsmethode. Wat wij met dure archeologische technieken proberen te behouden, is hier door geologische processen perfect vastgelegd.
Lifehack voor jou: Als je een afdruk ziet van een dier op natte, zachte grond (denk aan een nat parkveld na een zomerse plensbui), realiseer je dan dat de definitieve vorm pas zichtbaar wordt als de randen worden opgevuld met fijner, droger zand en het geheel uithardt. De structuur van de ondergrond bepaalt de kwaliteit van het fossiel.
Deze ontdekking herinnert ons eraan dat de Aarde geen statische plek is. Het landschap verandert constant, maar laat ondertussen een spoor achter dat duizenden generaties kan overleven. Wat denk jij dat er nog meer verborgen ligt onder de Alpen, wachtend op de juiste erosie om onthuld te worden?
