Masayoshi Son: super-IA kan mensen veranderen in 'vissen'

Masayoshi Son, CEO van Softbank, heeft tijdens een gesprek in Seoel een gewaagde visie geschetst over de toekomst van kunstmatige intelligentie. Volgens Son zou een toekomstige Artificial Superintelligence (ASI) de menselijke capaciteiten drastisch kunnen overtreffen — met een factor van ongeveer 10.000 — en dat zou de verhouding tussen mensen en machines fundamenteel veranderen.

Wat Son zei tijdens de ontmoeting

In gesprek met de Zuid-Koreaanse president Lee Jae-myung schetste Son een beeld waarin geavanceerde AI niet alleen slimmer wordt dan mensen, maar ook vermogen krijgt om te excelleren in taken die traditioneel als menselijk werden gezien. Hij gebruikte een beeldende vergelijking: de kloof tussen het menselijk brein en de goudvis in een aquarium zou volgens hem ongeveer 10.000 keer zijn, en het zal er anders uitzien wanneer machines de intellectuele leiders worden en mensen een andere rol innemen.

Son benadrukte dat de relatie met zo’n superintelligente entiteit mogelijk vergelijkbaar wordt met de huidige relatie tussen mensen en hun huisdieren. "We proberen ze gelukkig te maken... we proberen vreedzaam met ze te leven," zei hij, en hij voegde eraan toe dat de AI geen fysieke behoefte heeft aan mensen als voedsel: "De ASI eet geen eiwitten. Ze hoeven ons niet op te eten, maak je geen zorgen." De president reageerde met enige bezorgdheid, en vroeg of zo'n ASI zelfs in staat zou zijn om een Nobelprijs voor Literatuur te winnen — iets waar Son positief over was.

Son, wiens investeringsactiviteiten Softbank tot een van de belangrijkste investeerders van organisaties zoals OpenAI hebben gemaakt, stelde dat deze superintelligentie zo ver kan reiken dat ze zelfs prijzen als de Nobelprijs voor Literatuur zou kunnen verdienen. Hij verwees expliciet naar de recente toekenning van die prijs aan de Zuid-Koreaanse schrijfster Han Kang, die het voorgaande jaar werd geëerd.

Verschil tussen ASI en AGI en wat experts zeggen

In de techsector wordt ASI gezien als een hypothetisch stadium waarin AI de menselijke intelligentie ver overstijgt. Een belangrijk voorstadium is de zogenaamde Artificial General Intelligence (AGI), een vorm van AI die mensachtige resultaten kan behalen in een breed scala van taken. Volgens diverse onderzoekers en deskundigen blijft ASI speculatief, maar AGI wordt door sommigen als een reëel perspectief binnen een toekomstige tijdspanne geacht. Verschillende wetenschappers schatten dat AGI binnen ongeveer een decennium mogelijk kan verschijnen, hoewel meningen hierover uiteenlopen.

De zorgen over kansen en risico's zijn breed: van enorme productiviteitswinsten en wetenschappelijke doorbraken tot ethische dilemma’s en machtsverschuivingen. Son probeerde die risico’s in relatieve termen te plaatsen door te zeggen dat de ASI ons niet per se zal bedreigen zoals in veel dystopische scenario's wordt geschetst.

Tegelijkertijd leggen critici en onderzoekers de nadruk op het belang van toezicht, regelgeving en internationale samenwerking om de ontwikkeling van krachtige AI-systemen in banen te leiden. Technologische vooruitgang kan maatschappelijke structuren veranderen; daarom pleiten velen voor proactieve richtlijnen en veiligheidsonderzoek om onvoorziene negatieve gevolgen te beperken.

Praktische implicaties en publieke reactie

De opmerkingen van Son hebben zowel beleidsmakers als het brede publiek doen nadenken over de snelheid waarmee AI zich ontwikkelt en wat die ontwikkelingen betekenen voor werk, cultuur en menselijke identiteit. In landen die stevig inzetten op AI-ontwikkeling, zoals Zuid-Korea, roept het gesprek vragen op over investeringen, onderwijs en nationale strategieën om zowel kansen te benutten als risico’s te beheersen.

De vergelijking van Son — dat mensen in zo’n toekomst 'als vissen' zouden kunnen worden — heeft stof doen opwaaien. Sommige waarnemers benadrukken dat metaforen de nuance van wetenschappelijke vooruitgang kunnen missen; anderen stellen dat krachtige beelden nodig zijn om publieke en politieke aandacht te krijgen voor fundamentele keuzes rond technologie.

De discussie over ASI en AGI is daarmee niet alleen technisch van aard, maar raakt ook aan cultuur, ethiek en beleid. Woorden van invloedrijke leiders zoals Son versterken de urgentie om nu na te denken over de richting en kaders voor deze technologieën.

Veelgestelde vragen

1. Wat bedoelt men met ASI en AGI?

AGI verwijst naar kunstmatige intelligentie met brede, mensachtige capaciteiten in veel taken. ASI is een denkbeeldig stadium waarin AI veel slimmer is dan het beste menselijke brein in vrijwel alle gebieden.

2. Hoe realistisch is de voorspelling dat ASI 10.000 keer slimmer wordt?

Schattingen over schaal en tijdlijn variëren sterk. Sommige experts vinden zulke cijfers speculatief; anderen benadrukken dat exponentiële vooruitgang theoretisch zulke verschillen mogelijk maakt. Het blijft onderwerp van debat en onderzoek.

3. Zal ASI een bedreiging vormen voor mensen?

Opinies lopen uiteen. Sommige waarnemers vrezen risico’s op gebied van autonomie en veiligheid, terwijl anderen wijzen op kansen voor wetenschap en welzijn. Veel deskundigen pleiten voor voorzorgsmaatregelen en regelgeving.

4. Kan een AI echt een Nobelprijs winnen?

Technisch zou een zeer geavanceerde AI auteurschap of creatieve output kunnen produceren die door beoordelaars als prijswaardig wordt gezien. Dit roept echter vragen op over auteurschap, verantwoordelijkheid en de criteria voor dergelijke onderscheidingen.