De maan staat momenteel in de fase Volle Maan, met ongeveer 86% zichtbare schijf en in een afnemende fase. Naar schatting zijn er nog circa drie dagen tot de overgang naar de Afnemende Maan. De officiële gegevens over de maanfasen voor december 2025 komen van het Instituut Nacional de Meteorologia (Inmet).
Kalender van de maanfasen in december 2025
De belangrijkste momenten van de lunatie in december 2025 zijn als volgt vastgesteld. De tijden zijn weergegeven in 24-uursnotatie.
- Volle Maan: 4 december om 20:14
- Afnemende Maan: 11 december om 17:51
- Nieuwe Maan: 19 december om 22:43
- Wassende Maan: 27 december om 16:09
Deze data en uren vormen de belangrijkste punten in de maandelijkse cyclus en zijn gebaseerd op waarnemingen en berekeningen van Inmet. Ze geven aan wanneer de geometrische verhoudingen tussen Zon, Aarde en Maan leiden tot zichtbare veranderingen in de belichte schijf van de maan.
Wat is de maancyclus?
Een volledige maancyclus, ook wel een lunatie genoemd, is de tijd tussen twee opeenvolgende Nieuwe Manen. Gemiddeld duurt een lunatie ongeveer 29,5 dagen. Tijdens die periode doorloopt de maan de vier hoofdtypen fasen: Nieuwe Maan, Wassende Maan, Volle Maan en Afnemende Maan. Elke hoofd fase duurt ruwweg zeven dagen, maar de exacte duur varieert licht door de elliptische banen en de relatieve bewegingen van hemellichamen.
Daarnaast zijn er tussenvormen die vaak als aparte fasen worden genoemd: kwartier (eerstekwartier en laatstekwartier) en gibbeuze vormen (wassend gibboos en afnemend gibboos). Deze interveniërende stadia markeren het halfwegs punt tussen de volledig donkere en volledig verlichte schijf.
Uitleg van de belangrijkste maanfasen
Nieuwe Maan
Tijdens de Nieuwe Maan bevindt de maan zich tussen de Aarde en de Zon. De zijde van de maan die door de Zon wordt verlicht, staat van ons af, waardoor de maan aan de nachtelijke hemel vrijwel onzichtbaar is. Deze fase staat traditioneel symbool voor vernieuwing en het begin van een nieuwe cyclus.
Wassende Maan
Na de Nieuwe Maan verschijnt er geleidelijk een steeds groter wordende lichtboog aan de hemel; dit noemen we de Wassende Maan. In het midden van deze fase bevindt zich het Eerste Kwartier, wanneer ongeveer de helft van het maanschijf zichtbaar is. Deze periode suggereert groei en opbouw.
Volle Maan
Bij de Volle Maan staat de Aarde tussen Zon en Maan, waardoor het naar ons gerichte deel van de maan volledig verlicht is. Dit is de meest fel verlichte fase en wordt vaak geassocieerd met voltooiing, intensiteit en maximale energie. Op heldere avonden is de maan dan het best zichtbaar en kan ze bij zonsopgang verschijnen terwijl de zon ondergaat.
Afnemende Maan
Na de Volle Maan neemt het verlichte oppervlak geleidelijk af: de Afnemende Maan. Als de helft zichtbaar is, spreken we van het Laatste Kwartier, het spiegelbeeld van het Eerste Kwartier. Deze fase wordt vaak gezien als een periode van reflectie, afronding en voorbereiding op een nieuw begin.
De beschreven fases en begrippen helpen bij het plannen van nachtwaarnemingen, fotografie of culturele en landbouwactiviteiten die traditioneel met de maanstanden samenhangen.
Tabel: Samenvatting van de maanfasen en betekenis
| Fase | Datum en tijd | Korte betekenis |
|---|---|---|
| Volle Maan | 4 december — 20:14 | Voltooiing, maximale helderheid |
| Afnemende Maan | 11 december — 17:51 | Reflectie, afsluiting |
| Nieuwe Maan | 19 december — 22:43 | Begin van een nieuwe cyclus |
| Wassende Maan | 27 december — 16:09 | Groei, ontwikkeling |
Voor wie de maan wil fotograferen: kies heldere nachten rond de gewenste fase, gebruik een langere lens of zoom en stabiliseer de camera met een statief. Rond de Volle Maan kunnen felle details verdwijnen door overbelichting; voor kraterdetail zijn kwartierfasen vaak beter.
Veelgestelde vragen
Hoe lang duurt een volledige maancyclus?
Een gemiddelde lunatie duurt ongeveer 29,5 dagen. Dit is de tijd tussen twee opeenvolgende Nieuwe Manen en bepaalt hoe snel de fasen elkaar afwisselen.
Waarom verandert de maan van vorm?
De afwisseling van schijnbare vormen is het gevolg van de relatieve posities van de Zon, Aarde en Maan. De hoeveelheid zonlicht die wij vanaf de Aarde op de maan zien, varieert naarmate de maan rond de Aarde beweegt.
Kunnen de exacte tijden van maanfasen per locatie verschillen?
De genoemde tijden zijn gebaseerd op astronomische berekeningen en gelden als universele momenten. Lokale tijdzones en observatieomstandigheden kunnen echter invloed hebben op wanneer je de fase met het blote oog ziet.
Wat is het verschil tussen gibbeus en kwartier?
Gibbeus beschrijft wanneer meer dan de helft van de schijf zichtbaar is, maar de maan nog niet vol is (of net na vol). Kwartier (eerstekwartier en laatstekwartier) geeft aan dat ongeveer de helft van het oppervlak zichtbaar is.
