Je hebt je kind uren zien studeren voor dat belangrijke examen of die eindopdracht. Maar wat als dat werk, dat perfect geformuleerd en feilloos is, helemaal niet van hen is? Op Deense middelbare scholen is de helft van ’s werelds grootste academische angst werkelijkheid geworden: AI-fraude is compleet uit de hand gelopen.
Dit is geen toekomstmuziek meer; dit gebeurt nu. Rektoren van invloedrijke gymnasia zien de resultaten van maandenlang onderwijs verdampt worden door een paar klikken op ChatGPT. En wat blijkt? De 11 leerlingen die al een officiële waarschuwing kregen, zijn slechts het topje van de ijsberg. Je moet dit nu lezen, want de schoolbanken staan op instorten.
De ongemakkelijke waarheid: Dit is wat AI met de leerlingen doet
Brian Juul, rector van Slotshaven Gymnasium, deelde zijn schok op LinkedIn. Hij zag werkstukken binnenkomen die perfect van vorm waren, maar inhoudelijk vol stonden met vaktermen die de leerlingen nog niet eens hebben behandeld. Dat is het eerste alarmsignaal waar elke ouder en docent voor moet waken.
De genadeloze shortcut
De verleiding is groot, dat begrijpt iedereen met een smartphone. Maar de methode is funest. Ik zie het dagelijks in mijn praktijk: leerlingen gebruiken AI niet om te leren, maar als een middel om iets te 'begrijpen' wat ze fundamenteel nog niet doorgronden. Ze kopiëren de taal van kennis, maar missen de echte, intrinsieke koppeling met de stof.
- AI geeft de student een 'begrip' zonder de moeizame cognitieve reis erdoorheen.
- Dit creëert een generatie die façade kan presenteren, maar de fundering mist.
- De angst om betrapt te worden zorgt voor een taboe tussen leerling en docent.
Waarom wij zó langzaam zijn
De kern van het probleem is niet de technologie zelf; die is hier om te blijven. Het probleem is dat ons onderwijssysteem – ontworpen voor het tijdperk van de pen en het papier – nu plotseling op ramkoers ligt met een raketmotor. Rektor Juul mist de regie vanuit de politiek.
Hij stelt scherp dat elk gymnasium nu maar wat aanmoddert. Elke school in Nederland of België (je herkent dit vast op de lokale scholengemeenschap) implementeert AI op een andere manier. Dit leidt tot ongelijke kansen en onzekerheid bij docenten.
Je kunt van een school niet verwachten dat ze dit intern oplossen; het is alsof je een supermarkt vraagt om het landelijke verkeersbeleid te bepalen. We hebben één set regels nodig, zodat we niet achter de feiten aanlopen, zoals we drie jaar geleden al zagen gebeuren.
De (te) late reactie: Terug naar de basis?
Ondernemend scholen als Slotshaven boden al AI-training aan voordat de minister wakker werd. De minister van Onderwijs reageert nu met de aankondiging van maatregelen, waaronder meer examens met pen en papier. Dat klinkt als een noodrem.
Kijk, de rekenmachine heeft wiskunde niet vernietigd, maar je moet wel eerst de basisbeginselen van vermenigvuldigen snappen voordat je een grafische rekenmachine krijgt. Dit is precies zo'n moment. We moeten leerlingen eerst leren denken, dáárna de tools geven.
De leerlingenbond spreekt ook van scheeftrekking: de sterke leerling die slim met AI omgaat, wordt minder kritisch bekeken dan de zwakkere leerling die precies dezelfde techniek toepast. Dit is een onrechtvaardige situatie die de integriteit van het diploma ondermijnt.
De AI-golf komt – of we het nu leuk vinden of niet. Maar de manier waarop we nu met deze crisis omgaan, creëert meer verwarring dan duidelijkheid.
Wat denk jij dat de meest effectieve stap is: volledig verbieden, of juist verplicht leren hoe je het als een pro inzet? Laat het weten in de comments!
