iRobot's val en de wereldwijde herverdeling van de robotmarkt

In de lobby van het iRobot-hoofdkantoor in Bedford, net buiten Boston, stond ooit een vitrine vol met drie decennia aan robotgeschiedenis: van de ronde Roomba-stofzuigers tot militaire PackBot-units en reddingsrobots die bij Fukushima werkten. Die vitrine symboliseerde hoe één bedrijf robotica van het lab naar miljoenen huizen bracht. Tegenwoordig staat er nog slechts één Roomba terug — en recente financiële documenten schetsen een zorgwekkend beeld van een onderneming die de winter mogelijk niet zal overleven.

Een korte geschiedenis van innovatie en keuzes

iRobot werd in 1990 opgericht door drie MIT-robotica-onderzoekers: Colin Angle, Helen Greiner en Rodney Brooks. Voordat Roomba het consumentenleven betrad, bouwde het bedrijf voorraden van militaire en ruimtetoepassingen, waaronder de PackBot-tactische robots die na 9/11 hielpen bij zoek- en reddingsoperaties. In 2002 werd de eerste Roomba geïntroduceerd, een schijfvormig apparaat dat door zijn simpele bruikbaarheid en charmante fouten snel populair werd.

De filosofie van 'goed genoeg' werkte jarenlang. Modellen als de Roomba 600-serie werden geroemd om hun robuustheid en eenvoud. In 2018 volgde de Roomba i7+, die kaartte, doelgericht schoonmaakte en zijn opvangbak automatisch kon legen — een hoogtepunt in het productportfolio.

In 2021 bereikte iRobot een omzetpiek van 1,56 miljard dollar en had het marktaandeel van Roomba meer dan 80% in de Verenigde Staten. Wereldwijd waren er meer dan 50 miljoen Roombas verkocht. Toch waren deze successen niet voldoende om de strategische en technische fouten ongedaan te maken die later zouden leiden tot een scherpe neergang.

Technische keuzes met verstrekkende gevolgen

Een beslissend keerpunt was de keuze voor een op camera gebaseerde navigatie. iRobot gebruikte camera's aan de bovenkant van zijn robots om kenmerken van plafonds en muren te herkennen en daarmee een kaart op te bouwen. Deze oplossing had voordelen — lagere hardwarekosten en inzetbaarheid op bestaande platforms — maar bleek kwetsbaar voor slechte lichtomstandigheden en leverde niet de nauwkeurigheid die grote ruimtes vereisten. Software-updates die problemen moesten oplossen, veroorzaakten soms nieuwe fouten, wat leidde tot negatieve gebruikersrecensies voor de latere camera-gebaseerde Roomba-generaties.

Ironisch genoeg merkte Colin Angle in 2019 in een podcast op dat het combineren van camera en lidar waarschijnlijk de ideale navigatieoplossing zou zijn. Desondanks is die combinatie nooit op schaal geïmplementeerd binnen de Roomba-lijn.

Concurrentie uit China en de verschuiving van de markt

Tegelijkertijd kozen Chinese bedrijven een andere route. Rond 2018 viel de Roborock-stofzuiger op: een toestel met laser-lidar-navigatie dat snelheid en nauwkeurigheid liet zien die recensenten verbaasde. Roborock en andere merken als Dreame, Ecovacs en Narwal introduceerden snel geavanceerde functies — automatische stofzuig- en dweilstations, was- en droogfuncties en andere automatisering — vaak voor een fractie van de prijs van vergelijkbare Roomba-modellen.

Door een diep geïntegreerde toeleveringsketen in de Pearl River Delta konden Chinese fabrikanten sneller innoveren en tegen lagere kosten produceren. In korte tijd veranderden ze van volgers in marktleiders; tegenwoordig hebben Chinese merken meer dan 60% van de wereldmarkt voor robotstofzuigers in handen.

Recensies en gebruikersfeedback bevestigden de trend: laser-lidar-systemen werden consequent geprezen vanwege hun navigatieprestaties, terwijl Roomba-gebruikers vaker neutraal of negatief over navigatie oordeelden. In 2023 trok Wirecutter zich terug van het aanbevelen van Roomba-producten, een symbolische stap die het toppositieverlies van iRobot illustreerde.

Strategische misstappen en gemiste kansen

Naast technische fouten maakte iRobot ook strategische blunders. De verkoop van de defensietak inclusief PackBot in 2016 aan een private-equitypartij voor maximaal 45 miljoen dollar blijkt achteraf een gemiste kans: de defensiemarkt groeide aanzienlijk daarna en had als stabiele basis kunnen dienen in moeilijke tijden.

Daarnaast verloor iRobot momentum in andere belovende categorieën. Na meer dan 15 jaar onderzoek lanceerde het nooit een robotgrasmaaier op marktsegmentniveau — een potentiële opvolgercategorie met grote commerciële mogelijkheden. En een gemiste opportuniteit in logistieke robots leidde ertoe dat een idee waarmee iRobot nooit reageerde, uitgroeide tot een succesvolle productlijn bij Locus Robotics.

De financiële situatie verslechterde drastisch. Financiële documenten tonen aan dat iRobot meer dan 350 miljoen dollar verschuldigd is aan de Shenzhen-contractor 杉川機器人, terwijl de kasreserves slechts ongeveer 24,8 miljoen dollar bedragen. Het bedrijf leende 200 miljoen dollar van de private-equitygroep 凱雷集團, en een mogelijke overname door Amazon voor 61 dollar per aandeel (ongeveer 1,4 miljard dollar totaal) mislukte na langdurige regulatorische zorgen, vooral in de EU.

De aankondiging van het mislukken van die overname ging gepaard met een reorganisatie: 350 banen geschrapt, ongeveer 31% van het personeelsbestand, en het vertrek van oprichter en CEO Colin Angle uit de dagelijkse leiding. De aandelenprijs daalde van ongeveer 60 dollar per aandeel bij de overnameaankondiging naar minder dan 3 dollar, een jaar-op-jaarval van meer dan 65%. Een belangrijke leningsovereenkomst kreeg uitstel tot 1 december 2025 om tijd te kopen voor een strategische oplossing, maar zonder nieuwe financiering blijft het faillissement een reële dreiging.

Als reactie op de crisis lanceerde iRobot een nieuwe Roomba-generatie, grotendeels ontworpen en geproduceerd met hulp van Shenzhen-partners, waaronder 3iRobotix（又名Picea）. R&D-uitgaven daalden bijna 60% van het eerste kwartaal 2024 naar het eerste kwartaal 2025, terwijl veel ontwikkelingswerk naar China werd verplaatst. De nieuwe modellen verbeteren navigatie maar missen de onderscheidende kenmerken die Roomba ooit uniek maakten: eenvoudige modulaire reparaties, de klassieke dubbele rubberen rollen en de 'one-touch' gebruikservaring.

In plaats van leidend te blijven, bleek iRobot meer bezig met het bijbenen van concurrenten. Voor trouwe bezitters van oudere Roomba-modellen luidt het advies: voorraden originele onderdelen inslaan zolang die nog beschikbaar zijn.

Conclusie

Het verhaal van iRobot is een les in hoe vroeg succes geen garantie biedt voor blijvend leiderschap. Technologische keuzes, marktdruk van internationaal concurrerende fabrikanten en een reeks strategische beslissingen hebben samen de positie van een ooit dominante speler verzwakt. De ontwikkeling illustreert ook hoe snel de productie- en innovatieregels kunnen verschuiven in een geglobaliseerde technologie-economie, en hoe nieuwe spelers in korte tijd marktstandaarden kunnen bepalen.

Veelgestelde vragen

• Wat veroorzaakte de financiële problemen van iRobot?

  Een combinatie van dalende verkopen, grote schulden aan leveranciers (meer dan 350 miljoen dollar aan 杉川機器人), beperkte kasreserves en een mislukte overname zorgden voor ernstige financiële druk.

• Welke rol speelden Chinese fabrikanten?

  Chinese bedrijven zoals Roborock, Dreame, Ecovacs en Narwal introduceerden snel geavanceerde functies tegen lagere kosten, gebruikten laser-lidar-navigatie en herstelden zo het concurrentievoordeel.

• Heeft iRobot nog kans om te overleven?

  Dat hangt af van het vinden van nieuwe investeerders of kopers vóór het verstrijken van schuldfaciliteiten. De beschikbaarheid van cash en strategische herpositionering zijn cruciaal.

• Wat kunnen consumenten doen als ze een oude Roomba bezitten?

  Het kan verstandig zijn om originele reserveonderdelen in te slaan zolang die nog via de vertrouwde kanalen verkrijgbaar zijn.