In een onderzoekslaboratorium verbonden aan de universiteit Жәңгір хан атындағы Батыс Қазақстан аграрлық-техникалық университетінің «Тағам қауіпсіздігі» ғылыми-зерттеу зертханасында wordt gewerkt aan de productie van ijs en yoghurt gemaakt van kamelenmelk. Het initiatief komt van onderzoekers die een nieuwe richting willen geven aan zuivelproducten uit de regio en tegelijkertijd de voedingswaarde van traditionele lekkernijen willen verbeteren.
Aanpak en motivatie achter het project
Het idee om zuivelproducten van kamelenmelk te ontwikkelen ontstond ongeveer twee jaar geleden bij de laboratoriumleider, техника ғылымдарының кандидаты Аян Оразов. Na het afronden van zijn dissertatie en zijn aanstelling als jonge onderzoeker begon hij samen met zijn begeleider te kijken naar mogelijkheden voor nieuwe productontwikkeling. Met subsidie uit een stimulerend wetenschapsprogramma werd het onderzoeksproject opgestart.
De onderzoekers kozen aanvankelijk voor de productie van ijs, omdat dit product populair is bij kinderen en zich goed leent om voedingswaarden te verbeteren zonder dat de acceptatie bij consumenten afneemt. Zoals de projectleider uitlegt: “Kamelenmelk bevat relatief veel eiwit, daarom startten we met het ontwikkelen van ijs. Ons doel is om de kwaliteit van voeding te verhogen en zo bij te dragen aan een gezondere voeding”. Volgens hem verteert het ijs op basis van kamelenmelk sneller en levert het lichaam essentiële voedingsstoffen.
Productieproces en technologische stappen
De technologie voor het bereiden van kamelenmelkijs begint volgens de onderzoekers met het nauwkeurig afwegen en mengen van ingrediënten op basis van een receptuur. De kernbestanddelen zijn kamelenmelk, suiker en natuurlijke smaakstoffen. Na het mengen volgt een stabilisatieperiode van ongeveer twee tot drie uur, gevolgd door beluchting en bewerking via een frezer- of fraseringsapparaat om het uiteindelijke product met de juiste textuur te verkrijgen.
Voor de yoghurt verloopt het proces iets anders: eerst wordt de melk gepasteuriseerd en vervolgens tot ongeveer 40 graden Celsius opgewarmd, waarna de gewenste culturen en varianten worden toegevoegd. Een van de jonge onderzoekers, Сәнді Ғилман, licht toe dat het team momenteel vier verschillende yoghurttypen heeft ontwikkeld. Ze meten de zuurgraad en vergelijken welke varianten aan de kwaliteitsnormen voldoen. Zoals hij zegt: “Dit zijn natuurlijke producten zonder toegevoegde smaakstoffen — puur en schoon”.
Ruwe melk en regionale variatie
De kamelenmelk wordt betrokken uit boerenbedrijven in de regio's Батыс Қазақстан en Атырау облысы. De samenstelling van de melk varieert afhankelijk van het kamelentype en de lokale weidegrond. Onderzoek heeft aangetoond dat het vetgehalte van kamelenmelk niet onderdoet voor dat van koemelk; als voorbeeld noteerden de onderzoekers dat de melk uit Атырау een vetpercentage van ongeveer 10% bevatte.
De onderzoekers benadrukken dat het economisch zinvol kan zijn om meerdere producten uit kamelenmelk te vervaardigen in plaats van alleen gedroogde kamelenmelkpoeder te produceren. Door te diversifiëren ontstaat er een grotere markt en betere benutting van beschikbare grondstoffen. Het team wil op termijn zowel ijs als yoghurt opschalen naar productie op industriële schaal; voor het ijs is inmiddels een octrooi verkregen en voor de yoghurt is een aanvraag lopende.
Wetenschappelijke en maatschappelijke relevantie
Het project heeft zowel wetenschappelijke als maatschappelijke implicaties. Enerzijds draagt het bij aan innovatie in de voedingsmiddelenproductie door een minder gangbare grondstof — kamelenmelk — te onderzoeken en te verwerken. Anderzijds speelt het in op gezondheid en voedingsstrategieën: het ontwikkelen van voedzamere en goed verteerbare producten kan positief werken op de voedingsstatus van consumenten, vooral kinderen.
Bovendien kan het benutten van lokale melkstromen economische voordelen bieden voor herders en boeren in de regio's waar kamelen gehouden worden. Door toevoeging van waarde via verwerking tot eindproducten kunnen lokale waardeketens versterkt worden.
| Aspect | Belangrijke details | Status |
|---|---|---|
| Onderzoekslocatie | Жәңгір хан атындағы Батыс Қазақстан аграрлық-техникалық университетінің «Тағам қауіпсіздігі» ғылыми-зерттеу зертханасы | Operationeel |
| Producten | IJs en yoghurt gemaakt van kamelenmelk | IJs: octrooi verleend; Yoghurt: aanvraag ingediend |
| Ruwe melkbron | Boerderijen in Батыс Қазақстан en Атырау облысы | Geleverd voor onderzoek |
| Vetgehalte voorbeeld | Melk uit Атырау bevatte circa 10% vet | Gemonitord |
Toekomstplannen en schaalbaarheid
De onderzoekers willen de productiemethoden verfijnen en testen op grotere schaal. Belangrijke aandachtspunten zijn stabiliteit, houdbaarheid en consistentie van smaak en textuur. Ook wordt gekeken naar consumentacceptatie en marktkansen om te bepalen in hoeverre industriële productie haalbaar is. Het team streeft ernaar om als wetenschappers een concrete bijdrage te leveren aan de lokale voedingsmiddelensector door deze producten beschikbaar te maken buiten het laboratorium.
Veelgestelde vragen
1. Waarom kamelenmelk gebruiken voor ijs en yoghurt?
Kamelenmelk heeft een hoger eiwitgehalte en kan voedingsstoffen leveren die snel verteerbaar zijn. Dit maakt het geschikt voor voedingsproducten die zowel voedzaam als licht verteerbaar moeten zijn.
2. Is kamelenmelkvet hoger dan dat van koeien?
Het vetgehalte van kamelenmelk kan vergelijkbaar of zelfs hoger zijn. In één geval uit Атырау werd een vetpercentage van circa 10% gemeten, wat aanzienlijk is in vergelijking met gangbare koemelkwaarden.
3. Zijn er al patenten of aanvragen gedaan?
Voor het kamelenmelkijs is een octrooi toegekend en voor de yoghurt is een patentaanvraag ingediend. Dit ondersteunt de intentie om de producten later grootschalig te produceren.
4. Waar komt de kamelenmelk vandaan?
De melk wordt geleverd door boerderijen uit de regio's Батыс Қазақстан en Атырау облысы, waarbij samenstelling kan variëren afhankelijk van ras en voeding van de kamelen.
