De snelle ontwikkeling van kunstmatige intelligentie verandert de manier waarop beelden en video's worden gemaakt. Een specialist op dit gebied, Simeon Simeonov, deelde inzicht in hoe je kunt vaststellen of een video door AI is gemaakt. Hij toonde een kort fragment met de presentatoren van България сутрин, Мария Константинова en Виктор Дремсизов, waarvan hij aangaf dat het volledig door AI was gegenereerd.
Hoe een AI-video tot stand komt
Volgens Simeon Simeonov is het proces tegenwoordig vaak verrassend eenvoudig. Een enkele foto kan voldoende zijn: er wordt een korte instructie ingevoerd over welke veranderingen gewenst zijn en met een druk op de knop wordt de afbeelding geanimeerd. Dit laat zien hoe toegankelijk de technologie is geworden en waarom het onderscheid tussen echt en gemanipuleerd materiaal lastiger wordt.
“AI verandert voortdurend,” zei hij en benadrukte dat professionals al met deze technieken werken voordat ze massaal werden toegepast. Die snelle evolutie maakt het essentieel om kritisch te kijken naar videomateriaal, zeker wanneer het om nieuwswaardige of gevoelige onderwerpen gaat.
Signalen die kunnen wijzen op AI
Er bestaan meerdere aanwijzingen waarmee je kunt beoordelen of een video door AI is vervaardigd. Simeon Simeonov somde een aantal herkenbare kenmerken op en gaf voorbeelden die helpen bij controle en analyse.
- Uploaddatum: Als een video online is gezet na 2023, is er een verhoogde kans dat AI-technieken zijn gebruikt. De technologie werd vanaf dat moment veel toegankelijker en krachtiger.
- Frequentie van knipjes: Wanneer een video onnatuurlijk vaak knipt of haperingen heeft — bijvoorbeeld elke tien seconden — kan dat duiden op automatische montage of generatieprocessen.
- Fouten in achtergrondtekst: AI heeft moeite met het correct weergeven van kleine letters of opschriften in de achtergrond; tekst kan onleesbaar, incompleet of foutief zijn.
- Logische inconsistenties: Let op onverklaarde veranderingen in de omgeving of gebeurtenissen die niet logisch op elkaar volgen. AI-producties kunnen soms de samenhang verliezen.
- Gebaren en synchronisatie: Gelaats- en halsbewegingen kunnen onnatuurlijk lijken — een stilstaande adamsappel, of inademen en spreken tegelijkertijd, zijn voorbeelden van verkeerde bewegingen.
Het is belangrijk om meerdere signalen samen te bekijken. Eén vreemd element hoeft nog geen bewijs van manipulatie te zijn, maar verschillende afwijkingen samen maken het plausibeler dat AI is ingezet.
Praktische stappen om video's te controleren
Naast letten op visuele signalen zijn er enkele eenvoudige controles die iedereen kan uitvoeren. Bekijk de video in hoge resolutie om subtiele fouten te zien, vergelijk audio met lipbewegingen en let op inconsistenties in belichting en schaduwen. Controleer daarnaast of er aanvullende bronnen bestaan die hetzelfde evenement bevestigen.
Metadata kan soms informatie geven over de herkomst, maar die gegevens zijn niet onfeilbaar en kunnen worden aangepast. Daarom is een combinatie van visuele inspectie en cross-check met betrouwbare bronnen de meest robuuste aanpak.
| Signaal | Wat te controleren | Waarom het wijst op AI |
|---|---|---|
| Ongewone knipjes | Frequentie en patroon van overgangen | Automatische generatie kan vloeiende overgangen missen |
| Foute achtergrondtekst | Leesbaarheid en consistentie van opschriften | AI faalt vaak bij kleine, gedetailleerde tekst |
| Onlogische gebeurtenissen | Continuïteit van acties en omgeving | Gebrek aan bredere context leidt tot inconsistenties |
| Gebaren en lip-sync | Bewegingen van gezicht, hals en mond | AI kan natuurlijke motoriek niet altijd nauwkeurig nabootsen |
| Herkomst en datum | Uploaddatum en beschikbare referenties | Recente video's kunnen met nieuwe AI-tools zijn gemaakt |
Waarom context blijft tellen
Hoewel technische signalen veel kunnen verraden, blijft context onmisbaar. Een plausibele verklaring voor een afwijking kan de verdenking wegnemen. Daarom is het slim om altijd meerdere bronnen te raadplegen en niet alleen op visuele indrukken te vertrouwen. AI is een hulpmiddel dat, wanneer het bewust en creatief wordt ingezet, krachtige resultaten kan opleveren. Tegelijkertijd vergroot dat de noodzaak van mediawijsheid bij kijkers en producenten.
FAQ
1. Kunnen experts altijd zien of een video door AI is gemaakt?
Niet altijd. Experts kunnen vaak met hoog vertrouwen signalen aanwijzen, maar sommige geavanceerde AI-producties zijn moeilijk te onderscheiden van echt beeldmateriaal. Daarom is een gecombineerde aanpak met visuele analyse en broncontrole nodig.
2. Is de uploaddatum een betrouwbaar teken?
Het is een nuttige indicator: video's die na 2023 zijn geüpload hebben een grotere kans AI te bevatten, omdat de technologie sindsdien breder beschikbaar werd. Maar de datum alleen bewijst niets; het moet samen met andere factoren worden bekeken.
3. Welke eenvoudige controle kan iedereen toepassen?
Bekijk de video op hoog formaat en let op tekst in de achtergrond, onnatuurlijke knipjes en afwijkende gezichtsbewegingen. Controleer ook of onafhankelijke bronnen hetzelfde beeld of dezelfde gebeurtenis bevestigen.
4. Wat zijn de grootste beperkingen van AI in video's?
AI worstelt vaak met fijne details zoals kleine teksten, natuurlijke motoriek en het behouden van logische continuïteit over langere scènes. Dat levert herkenbare fouten op die kunnen helpen bij detectie.
