Je hebt vast al langer het gevoel dat de dagen korter worden. De ochtenden zijn donker en de schemering valt vroeger dan je zou willen. Maar wanneer begint de winter nu officieel? Veel mensen vergissen zich in de exacte datum en tijd, en dat kan je zelfs een paar onnodige zorgen kosten over je energierekening.
Dit astronomische moment signaleert niet alleen een verandering in het weer, maar ook de kortste dag en de langste nacht van het jaar. In mijn praktijk zie ik hoe men de overgang van herfst naar winter vaak te luchtig neemt. We moeten weten wanneer dit punt bereikt is om ons beter voor te bereiden op de koude maanden die komen gaan. Hier is de onverbloemde waarheid over de start van de winter.
Waarom wij het moment missen: de misvatting over de start
De aarde draait constant om de zon, en de wisseling van de seizoenen is een direct gevolg van de schuine stand van onze planeet. Dit is geen geleidelijke overgang, maar een exact vastgesteld punt in deze kosmische dans.
Het moment dat de zon "stilstaat"
Het woord 'solstitium' komt uit het Latijn en betekent letterlijk "de zon staat stil". Dit klinkt misschien dramatisch, maar wat het inhoudt, is dat voor een paar dagen het pad van de zon ogenschijnlijk niet verandert voordat hij weer een andere richting op lijkt te gaan.
- Voor het noordelijk halfrond (waar wij in Nederland/België zitten) betekent dit de minimale instraling van de zon.
- Tegelijkertijd is dit het moment dat het zuidelijk halfrond juist de langste dag viert – hun zomer begint nu officieel!
Dit is het cruciale inzicht: de dag dat je de korte middagzon voelt, hoeft niet de dag te zijn waarop de winter astronomisch start. Het verschil is klein, maar het gaat om de precisie.
De exacte datum en de gevolgen voor je dagelijkse leven
Ik heb de gidsen geraadpleegd. Dit jaar valt het winterequivalent op 21 december rond 9:03 uur (Mexico tijd, maar het principe is universeel voor ons halfrond). Dit markeert de officiële aftrap van de winterperiode.
De duur van de donkere dagen
De winter is niet zomaar een week of twee; het is een serieuze periode. Reken op ongeveer 88 dagen en 23 uur kou en gebrek aan daglicht. Pas op 20 maart 2026 maken we de overstap naar de lente met de maart-equinox.
Wat ik vaak merk in koudere gebieden, is dat mensen wachten tot de officiële start om de thermostaat echt omhoog te draaien. Maar omdat de zon al wekenlang minder kracht geeft, moet je anticiperen.
Praktische tip: Energie besparen met de 'nachtrust' van de zon
Omdat de zon op zijn laagste punt staat, is de hoek waaronder de stralen de aarde raken inefficiënt voor verwarming. Hier is een lifehack om toch warm te blijven zonder direct de energierekening te verdubbelen:
- Overdag: Houd ramen en gordijnen volledig open aan de zonzijde zodra de zon er is. Elke graad telt.
- Na 15:00 uur: Sluit direct de gordijnen en luxaflex, zelfs als het nog licht is. Dit fungeert als tijdelijke isolatielaag voor de kou die door het glas naar binnen kruipt.
- Vermijd warmteverlies via de vloer: Een dik vloerkleed, zelfs het dunne kleed dat je in de zomer gebruikt, houdt de kou die vanuit de begane grond opstijgt tegen.
Denk eraan: Het is de combinatie van de lage zon én de lange nachten die het zwaar maakt. Door slimme isolatie te hanteren zodra de zon wegdraait, compenseer je voor de kortste dag.
De winter is dus officieel gestart. Heb jij nog andere rituelen of specifieke manieren om je huis in deze periode zo efficiënt mogelijk warm te houden, of wacht je liever tot de lente lonkt?
