In 2016 keek de wereld vol verbazing toe hoe AlphaGo, een AI van Google's DeepMind, de Go-meester Lee Se-dol versloeg. Dit was niet zomaar een spel; het was een teken dat kunstmatige intelligentie in een stroomversnelling zat. Aan de zijlijn in Cambridge stond de Tsjechische wetenschapper Stanislav Fort. Hij was bezig met zwarte gaten, maar het veld van AI trok hem zo hard dat hij zijn carrièrepad compleet omgooide.
Fort realiseerde zich destijds: "Kwantummechanica is niet meer van mijn tijd, AI wel." Een radicale stap volgde: hij pakte zijn spullen, verhuisde naar Californië en begon aan de prestigieuze Stanford University met het bestuderen van AI. Wat veel mensen niet weten is dat die overstap verre van soepel verliep.
De jaren van afwijzing in de Valley
De start in Silicon Valley was bikkelhard. Fort had geen AI-publicaties en geen aanbevelingen. Het was financieel zwaar; hij moest hard vechten om betaald te krijgen voor zijn AI-werk. Wat deed hij toen de grote namen nee zeiden?
- Hij bood zijn diensten aan fysica-professoren aan Stanford aan.
- Hij nam kortlopende contracten aan, vaak maar voor vier maanden.
- Elk klein project leverde een nieuw wetenschappelijk artikel op.
Zijn doorzettingsvermogen betaalde zich uit: na anderhalf jaar opende de deuren naar Google Brain, de eliteonderzoeksgroep die later fuseerde met DeepMind. Dit was een vormende ervaring, leerde hij de waarde van diep, nieuwsgierig gedreven onderzoek.
De Transformer: De motor achter ChatGPT
Google Brain was destijds meer een academisch lab dan een miljardenindustrie. Hier ontstond de transformer-architectuur, de technologie die de basis vormt voor Grote Taalmodellen (LLM's) zoals ChatGPT en Claude. Je kunt het zien als de uitvinding van de verbrandingsmotor voor taalverwerking; machines konden ineens de context van een zin begrijpen, niet alleen woord voor woord lezen.
Na deze periode stapte hij over naar DeepMind (bekend van AlphaGo) en later naar de startup Anthropic, waar hij meehielp aan de vroege versies van Claude.
Het gevaar van AI zit niet in de 'slechte robot'
Bij Anthropic werkte Fort aan AI alignment: ervoor zorgen dat modellen doen wat we willen. Tegelijkertijd focuste hij op interpretability – doorgronden hoe een AI tot een antwoord kwam. Dit bracht hem tot een cruciale, en ietwat alledaagse, conclusie.
Het echte risico is niet dat AI "op hol slaat". Het probleem ligt veel prozaïscher: de fundamentele beveiligingsfouten in de software waar onze hele infrastructuur op draait. Denk aan de energievoorziening of ziekenhuisnetwerken – ze zitten vol met onopgemerkte gaten.
"Hoe slimmer AI wordt, hoe waarschijnlijker het is dat AI-systemen (samen met mensen) dit soort aanvallen zullen uitvoeren," waarschuwt Fort. Dat was het moment waarop hij wist dat hij terug moest.
De kennismaking via LinkedIn en de terugkeer naar Tsjechië
Dit inzicht vormt nu de kern van zijn nieuwe startup, Aisle, opgericht met Ondřej Vlček (voormalig CEO van Avast). Hun ontmoeting? Een toevallige LinkedIn-connectie nadat Vlček een interview van Fort las. Bij een kop koffie bleek de visie identiek: bouw een AI die de beveiligingslekken vindt, voordat de kwaadwillenden dat doen.
Aan het team werd Jaya Baloo toegevoegd, een expert op het gebied van cyberbeveiliging en voormalig CISO bij Avast en Rapid7. Een meta-rol, zoals Fort het grappend noemt.
Hun doel is helder: zorgen dat de kerninfrastructuur van de wereld dicht is wanneer AI krachtig genoeg wordt om deze aan te vallen. Het AI-systeem is autonoom in het opsporen en diagnosticeren van kwetsbaarheden in complexe software.
Hacker vinden dé OpenSSL-lekken
Het team heeft zich de laatste maanden gericht op de meest kritieke, ogenschijnlijk best beveiligde delen van het internet. Een goed voorbeeld is OpenSSL, de encryptiebibliotheek die essentieel is voor 30 tot 50% van al het internetverkeer.
Fort deelt een opmerkelijk succes: "In 2025 bracht deze bibliotheek vier beveiligingsfouten naar buiten. Drie daarvan heb ik ontdekt met ons systeem." Ze hebben tientallen, zo niet honderden, onbekende kwetsbaarheden op hun naam staan.
Aisle doet meer dan alleen zoeken: het levert direct een voorgestelde reparatie aan. Hoewel ze de code niet zelf mogen patchen, gebruiken de maintainers van die cruciale bibliotheken vaak de oplossingen die Aisle aanlevert.
Na bijna tien jaar in de VS vond Fort de terugkeer naar Praag een verrassend eenvoudige beslissing. Hij is extreem tevreden en merkt dat ze nu toptalent van over de hele wereld aantrekken om in de Tsjechische hoofdstad aan dit ambitieuze project te werken. De high-tech scene in Praag bloeit hiermee op.
Wat denk jij: is het een goed idee om de strijd tegen de volgende generatie hackers vanuit een relatief rustige stad als Praag te leiden, of moet de frontlinie altijd in de VS blijven?
