Het NOAA Space Weather Prediction Center heeft een waarschuwing uitgegeven voor een G3 (sterke) geomagnetische storm. Deze melding volgt op een coronale massa-uitworp (CME) die naar verwachting op 9 december 2025 de aarde zal bereiken, ergens tussen de ochtend en het begin van de middag (UT). De combinatie van deze CME met recente zonnevlammen vergroot de kans dat aurora's zichtbaar worden op ongewoon lage breedtegraden — mogelijk zelfs in delen van Noord-Italië.
Wat is er aan de hand?
Een grote uitbarsting op de zon heeft materiaal de ruimte in geslingerd. Die uitbarsting werd gevolgd door meerdere zonnevlammen, waaronder twee van klasse M en één van klasse X die op dezelfde dag werden waargenomen. Wetenschappelijke centra monitoren nu hoe deze gebeurtenissen samenkomen en welke impact ze op het magneetveld van de aarde kunnen hebben.
Wanneer zo'n CME de magnetosfeer raakt, kan er energieoverdracht plaatsvinden die leidt tot een geomagnetische storm. Bij sterke stormen schuiven de aurorale ovalen omlaag naar lagere breedtegraden en kunnen luchtbewoners die normaal geen noorderlicht zien, plotseling een spectaculaire hemelshow ontdekken.
Wat betekent een G3-waarschuwing?
De classificatie G3 staat voor een sterke geomagnetische storm. Verwachte effecten bij deze mate van activiteit zijn onder meer:
- verstoringen in radiosignalen en navigatiesystemen
- mogelijke fluctuaties in elektriciteitsnetten bij kwetsbare infrastructuur
Voor veel waarnemers is het belangrijkste praktische gevolg het verhoogde potentieel om aurora's te zien op plaatsen waar dat normaal zelden voorkomt.
Onzekerheden en waarnemingskansen
Voorspellingen van CME-arrivalen hebben inherent een foutmarge. In dit geval wordt een onzekerheidswindow van ongeveer ±7 uur genoemd. Dat betekent dat de precieze aankomst kan afwijken en dat het uiteindelijke effect op de magnetosfeer varieert afhankelijk van de exacte impacthoek en snelheid van de uitbarsting. Er is altijd een kleine kans dat een CME de aarde helemaal mist of dat de interactie zwakker uitpakt dan voorspeld.
Desondanks zijn er extra verwachtingen omdat eerder op diezelfde dag twee M-klasse en een X-klasse zonnevlam vrijkwamen. Die flares kunnen extra geladen deeltjes en magnetische structuren produceren die, gecombineerd met de CME, de kans op zichtbare aurora's op lagere breedtegraden vergroten.
Waarom zou een aurora in Italië rood kunnen zijn?
De kleur van aurora's hangt af van de hoogte in de atmosfeer waar geladen deeltjes botsen met atomen en moleculen. Gewoonlijk zien we op hoge breedtegraden veel groen licht, dat ontstaat wanneer de interactie plaatsvindt op lagere hoogtes, ongeveer tussen de 100 en 300 km boven het aardoppervlak. Onder zeer intense omstandigheden kunnen de deeltjes echter veel hoger doorgaan, tussen ongeveer 400 en 800 km. In die hogere lagen veroorzaakt excitatie van zuurstofmoleculen vaak een roodachtige gloed.
Dat verklaart waarom waarnemingen van aurora's op lagere breedtegraden, zoals in delen van Italië, vaker een roder kleurpalet tonen dan de felgroene strepen die we associëren met Lapland of IJsland. Bij een krachtige gebeurtenis is de kans op die klassieke roodachtige aurora verhoogd.
Wat kunt u verwachten en hoe te kijken
Als u geïnteresseerd bent om zelf te kijken, zijn er enkele praktische tips:
- zoek een donkere plek met weinig kunstlicht, bij voorkeur met vrij uitzicht naar het noorden;
- volg updates van ruimtemeteorologische diensten voor concrete timing en intensiteit;
- gebruik brede camera-instellingen (lange belichting) om faintere structuren vast te leggen;
- houd er rekening mee dat wolken en weersomstandigheden de zichtbaarheid kunnen beperken.
| Element | Verwachting | Potentiële gevolgen |
|---|---|---|
| Coronale massa-uitworp (CME) | Aankomst rond 9 december 2025, ochtend tot vroege middag (UT) | Geomagnetische verstoring; aurora's naar lagere breedtegraden |
| Zonnevlammen | Twee M-klasse en één X-klasse op dezelfde dag | Extra geladen deeltjes; versterking van aurorale activiteit mogelijk |
| Onzekerheid | Ongeveer ±7 uur | Timing en intensiteit kunnen sterk variëren; kans dat CME mist |
De tabel hierboven vat de belangrijkste feiten samen en geeft een snel overzicht van het scenario en de onzekerheden. Het blijft belangrijk om realtime-updates te volgen van ruimtemeteorologische centra voor eventuele bijgestelde voorspellingen.
Algemene verwachting is dat de beste kansen voor zichtbare aurora's zich voordoen in noordelijke delen van Italië, waar bij heldere nachten en weinig lichtvervuiling een roodachtige gloed mogelijk is. Voor wie verder naar het noorden reist of al op hogere breedtegraden verblijft, stijgt de kans op duidelijkere en intensere displays.
Experts en observatoren zullen de komende uren nauwlettend monitoren wat er gebeurt. Onder meer specialisten zoals Nunzio Micale van AstroGargano volgen de ontwikkelingen en delen analyses over de combinatie van CME en zonnevlammen.
Samenvattend: er is redenrijke verwachting dat een krachtige geomagnetische gebeurtenis op 9 december 2025 het noorderlicht dichterbij kan brengen dan normaal. Tegelijkertijd blijft enige voorzichtigheid geboden vanwege de bekende onzekerheden in de voorspellingen. Voor liefhebbers is het zeker de moeite waard om de updates te volgen en bij helder weer de nachtelijke hemel in de gaten te houden.
