Je denkt misschien dat interstellaire gebeurtenissen ver weg zijn, iets voor in een sciencefictionfilm. Maar de komeet 3I/ATLAS is nu op zijn dichtst bij ons, en hij gedraagt zich totaal onverwacht. De laatste fase van zijn bestaan wordt ingeluid met een kleur die je niet snel vergeet: intens goud.
Dit is geen oefening. De komeet transformeert razendsnel en de komende dagen is hij dichterbij dan ooit tevoren sinds we hem ooit spotten. Je wilt weten wat deze unieke, goudgloeiende verschijning betekent nu hij zo dichtbij is.
De onverwachte gouden gloed
Als astronoom zie je veel, maar de transformatie van 3I/ATLAS is opmerkelijk. Deze komeet, een van de slechts drie ooit ontdekte interstellair objecten (na Oumuamua en Borisov), is nu aan het 'uitsterven' op een spectaculaire manier.
We zagen initially kortstondige flitsen van groen en zelfs een beetje blauw. Dit zijn vaak tekenen van specifieke gassen die door de warmte van de zon verdampen. Maar zoals geofysicus Stefan Burns opmerkte, de laatste fase is anders.
De komeet heeft nu een diepe, warme gouden tint aangenomen. Dit is de kleur van zijn definitieve afscheid. Sommigen in de wetenschap speculeren dat de unieke chemische samenstelling van de komeet reageert op de zonne-energie, een soort afscheidscocktail van stof en ijs.
Waarom je dit nu in de gaten moet houden
Het gaat niet alleen om de kleur. Het gaat om de afstand. Kometen die zo dichtbij komen, zijn zeldzaam. Velen van ons kijken door een telescoop en denken: "Ach, dat is nog steeds ontzettend ver weg."
- Op 19 december bereikt 3I/ATLAS zijn perihelium, het punt van maximale nadering tot de Aarde.
- Tot en met 22 december blijft de afstand minimaal: ongeveer 500.000 kilometer. Dat klinkt als veel, maar het is slechts 0,2% van de totale afstand tot de Zon!
In de praktijk betekent dit dat de komeet, zeker met dit heldere gouden licht, een beter object is voor telescopen en misschien zelfs met goede amateurapparatuur zichtbaar is als de lucht in Nederland helder is.
De 'oude' kometen versus de nieuwkomers
Wat dit object zo speciaal maakt, is dat het niet uit ons zonnestelsel komt. Het is een reiziger uit de interstellaire leegte. We kennen onze eigen kometen, maar deze nieuwe 'migranten' leren ons iets over hoe planeten elders gevormd worden.
Vergelijk het met het vinden van een vreemde munt in je portemonnee terwijl je dacht dat je alleen maar euro’s had. Je moet die munt onderzoeken, want het vertelt je iets over waar die vandaan komt.
De gouden kleur is waarschijnlijk het laatste dat we van deze specifieke samenstelling zullen zien voordat de komeet weer de duisternis in trekt of uiteenvalt.
Praktische tip voor de sterrenkijker
Als je de komeet wilt proberen te spotten (hoewel het erg compact blijft), concentreer je dan op de vroege ochtend- of avondschemering, vlak na zonsondergang. Zoek naar lage horizonlichtvervuiling. Moderne apps als SkyView of Stellarium kunnen je de exacte positie van de komeet op de 19e en 20e geven als je je telefoon naar het juiste punt richt.
Negeer de kleur niet. Deze gouden fase is een directe indicator van de tijdschaal van de ontbinding van de kern.
Dit kosmische afscheid is een unieke kans. We zien een 'vreemdeling' van een ander zonnesysteem zijn laatste adem uitblazen op onze kosmische achterdeur. Wat denk jij dat de 'gouden' chemische samenstelling ons kan leren over planeten buiten ons eigen zonnestelsel?
