We staan vaak te wachten op een perfecte zonsondergang, maar we vergeten dat het mooiste schouwspel zich afspeelt als we al in bed liggen. Dit weekend is het zover: de Geminiden-zwerm bereikt zijn hoogtepunt. Als je dacht dat je dit jaar nog een adembenemend natuurfenomeen ging meemaken, is dit je laatste kans. Veel mensen missen dit spektakel omdat ze niet weten wanneer en waar ze precies moeten kijken.
Ik heb de details voor je uitgezocht. Het mooie van de Geminiden is dat je geen dure telescoop nodig hebt, maar wel even moet weten hoe je die 'valse' sterren moet spotten. Klaar om de hemel af te speuren? Lees dan verder, want de beste tijd is vroeg in de ochtend, net voor de zon opkomt.
Waarom de Geminiden in december anders zijn dan andere zwermen
De naam Geminiden komt van de Tweelingen (Gemini), het sterrenbeeld waar de meteoren vandaan lijken te komen. Dit sterrenbeeld komt al schemering op, wat een gigantisch voordeel is voor ons. Je hoeft niet tot diep in de nacht te wachten tot het "perfecte" plekje aan de hemel verschijnt.
Wat deze zwerm zo bijzonder maakt, is de bron: het is geen kometenafval, maar een rotsblok, de planetoïde 3200 Phaethon genaamd. Omdat het puur gesteente is, zijn de deeltjes anders dan bij de meeste zwermen die uit ijs en stof bestaan.
De grote verrassing: de snelheid van deze meteoren is relatief laag (ongeveer 35 km/s). Ter vergelijking: de snelle Leonid-meteoren komen met 70 km/s binnen. Je kunt de Geminiden dus rustiger zien 'glijden' in plaats van keihard te verbranden.
Het geheim van de '1000 per nacht'-belofte
Je hoort getallen als 1000 meteoren per nacht en denkt waarschijnlijk: "Ik zal er hooguit vijf zien." Dat komt omdat je op het verkeerde moment kijkt. De piekverwachting voor dit jaar ligt op zondagochtend, tussen 00:00 en 04:00 uur.
- De radiant (het punt waar ze vandaan lijken te komen) staat dan rond de 70 graden boven de horizon. Dit is bijna recht boven je, wat ideaal is voor een goed zichtveld.
- Dankzij de stand van de maan (bijna nieuwe maan) wordt je zicht nauwelijks verstoord door hinderlijk licht. Een zegen voor ons, want in stedelijke gebieden zoals rond de Randstad is lichtvervuiling onze grootste vijand.
Mijn advies: Stap rond 2 uur 's nachts naar buiten. Neem een thermoskan warme chocolademelk mee. Je hoeft niet naar een dure dark sky locatie; vermijd alleen directe straatverlichting. Je ogen hebben ongeveer 20 minuten nodig om echt aan de duisternis te wennen.
Wat je nog meer moet weten voordat je gaat staren
Veel mensen maken de fout om een zwakke plek te zoeken. Dat moet je niet doen. Het beste is om gewoon comfortabel te gaan liggen en willekeurig naar een groot stuk hemel te staren.
Hier zijn een paar feiten die je waarschijnlijk niet wist over de Geminiden:
- Ze zijn al sinds 4 december actief, maar de activiteit neemt langzaam toe tot de piek dit weekend.
- De meteoren zijn het snelst te zien in de uren rond het maximum; erna (na 17 december) neemt de activiteit snel af.
- Dit is een relatief jonge zwerm; pas in de jaren '40 en '50 van de vorige eeuw nam de intensiteit echt toe. Astronomische modellen voorspellen dat de Geminiden tegen het einde van deze eeuw langzaam zullen verdwijnen.
Praktische tip voor de beste kijkervaring
Een veelgemaakte fout is het gebruik van je telefoon. Het blauwe licht van je scherm vernietigt onmiddellijk je nachtzicht. Tegen de tijd dat je je telefoon weer wegleggen, ben je weer 20 minuten kwijt om ze weer te laten wennen.
De hack: Zorg dat je verlichting rood is. Als je echt iets moet opzoeken (zoals een kaart van de Tweelingen), gebruik dan een kleine zaklamp met een rood velletje eroverheen geplakt. Rood licht heeft veel minder invloed op je staafjes in het oog, die verantwoordelijk zijn voor je zicht in het donker. Hiermee blijf je 'nachtzicht'-klaar!
Dit weekend heb je de kans om een hemels schouwspel te zien dat we over een paar decennia misschien niet meer in deze intensiteit zullen meemaken. Welke sterrenbeelden kijk jij het liefst naar als je 's nachts de lucht in kijkt?
