Net toen we dachten dat we het wel hadden gezien met ‘Oumuamua en Borisov, dook er in december 2025 een nieuw, vreemd object op: 3I/ATLAS. Dit ding vloog rakelings langs de aarde. Maar in plaats van alleen maar te kijken hoe het eruitzag, zochten wetenschappers naar iets veel spannenders: een technisch signaal. Alsof ze hoopten een interstellair WhatsApp-bericht te onderscheppen.
Je vraagt je misschien af: waarom zo'n moeite doen voor een rots die miljarden jaren onderweg is? De waarheid is dat de grenzen tussen natuur en technologie in de ruimte soms verrassend vaag worden. En geloof me, we hebben de apparatuur om zelfs de kleinste 'telefoontjes' op te vangen.
Waarom elk 'buitenaards' ding eerst op je mobiel moet lijken
Toen 3I/ATLAS in juli 2025 door het ATLAS-systeem werd ontdekt, wisten we direct dat dit een gast was van buiten de zonnewarmte. De baan was hyperbool – recht door de kosmos. Dit maakte het de derde interstellair bezoeker na de onvergetelijke 1I/'Oumuamua en de komeet 2I/Borisov.
Visueel was het een typische komeet: een vage gaswolk, geen vreemde vorm. Astrofysisch gezien was het dus gewoon een ijsbal. Maar in de moderne praktijk van radiostralingonderzoek wordt elke vreemdeling met argwaan bekeken. Dit is geen complotdenken, maar een logische stap.
Het 'Voyager'-principe: Wat wij zelf achterlaten
De wetenschappelijke reden hiervoor is ironisch genoeg onze eigen technologie. Denk aan de Voyager-sondes die we de ruimte in stuurden. Die zenden nu, ver buiten ons zonnestelsel, nog steeds een uniek, smalbandig radiosignaal uit. Iedereen die dat oppikt, weet: dit is geen natuurkundig proces. Het is gemaakt.
Project Breakthrough Listen past precies diezelfde logica toe op inkomende objecten. Tot het tegendeel bewezen is, moet je uitsluiten dat de 'komeet' eigenlijk een soort interstellair datalogging-apparaat is dat wij niet eens zien.
Hoe je een buitenaards signaal filtert tussen jouw wifi en 4G
De belangrijkste uitdaging was niet zozeer het object vinden, maar al het lawaai negeren. De Green Bank Telescope (GBT), met zijn gigantische 100-meter schotel, luisterde in de bandbreedte van 1 tot 12 GHz.
Waarom juist die frequenties? Omdat de aardse atmosfeer daar redelijk transparant voor is en het galactische achtergrondgeruis laag is. Dit is het ideale raamwerk om die 'fluisterberichten' uit de diepe ruimte op te pikken.
Het verschil tussen een scheet en een zender
Natuurlijke bronnen, zoals verre sterren of gaswolken, zenden breedbandig uit, als een enorm radio-orkest. Maar een slimme zender, ontworpen voor maximale afstand, concentreert zijn energie in een extreem smalle ‘pijp’ van slechts enkele Hertz.
Als je zo'n smalbandig signaal vindt, kijk je naar het Doppler-effect. Omdat 3I/ATLAS met enorme snelheid beweegt, zou de frequentie van een zender constant moeten verschuiven. Lokale storingen, zoals een mobiele mast hier in de buurt van Groningen, hebben een veel stabielere frequentie. Door deze verschuiving te meten, scheid je de boodschap van de lokale ruis.
De ABACAD-truc: Zo scan je de hemel zonder je buurman te horen
In Nederland is het radio-spectrum overvol. GPS, je smart-tv, de lokale zender – het creëert een gigantische rommel. Zelfs de zijkanten van de telescoopschotel vangen deze aardse uitzendingen op.
Daarom gebruikten de wetenschappers een slimme roulerende methode, de ABACAD-cadans. Dit is hoe het werkte bij de GBT:
- A (On-target): De schotel kijkt recht naar 3I/ATLAS.
- B, C, D (Off-target): De schotel wordt tijdelijk weggedraaid naar een leeg stukje lucht.
De logica is glashelder: Als het signaal écht van de komeet komt, stopt het zodra de schotel wegdraait. Als het signaal blijft bestaan, wist je dat je naar een aardse bron keek, waarschijnlijk een satelliet op een vaste baan.
Wat de stilte ons vertelt
De ruwe data leverden honderdduizenden hits op, logisch in onze drukke ether. Na de ABACAD-filtering bleven er negen kandidaten over die theoretisch van de komeet konden komen. Maar na een grondige visuele inspectie van de spectrumgrafieken, viel ook dat weg.
Het bleek telkens om slim gecamoufleerde of toevallig onderbroken aardse storingen te gaan. Geen enkel bewijs voor een buitenaards lichtsignaal.
Hoewel de zoektocht naar technologie niets opleverde, is dit resultaat cruciaal. Het stelt een harde grens aan de minimale zendkracht van eventuele zenders op 3I/ATLAS. De berekeningen tonen aan dat als het object een constante zender van slechts 1 Watt (ongeveer de kracht van je mobiele telefoon) had gehad, we dat in de GBT-banden hadden moeten zien.
Kortom: 3I/ATLAS is hoogstwaarschijnlijk wat het leek – een koud, stil hemellichaam. De techniek is echter klaar voor de volgende gast. Nu weten we precies hoe gevoelig we zijn geworden.
Welke alledaagse technologie uit de kosmos zou volgens jou de eerste radiosignalen afgeven die wij kunnen oppikken? Laat het weten in de comments!
