Heb je de laatste beelden van de Etna al gezien? Het lijkt wel alsof de vulkaan besloot dat we het de afgelopen weken te rustig hadden. Sinds gisteravond is die bekende, sluimerende gloed bij de noordoostkrater plotseling veel intenser geworden, en experts zien serieuze indicaties die wij als leken vaak over het hoofd zien.
Dit is geen routineklus; de seismische activiteit is de afgelopen dagen significant toegenomen. Of je nu van vulkanen houdt of gewoon nieuwsgierig bent naar het natuurgeweld, het is cruciaal om te weten wat dit nu precies betekent voor de regio. Ik heb de laatste update van het INGV geanalyseerd, en één ding viel me direct op.
De nachtschouw: wat de camera’s écht laten zien
Vanaf het moment dat de zon onderging, begonnen de bewakingscamera’s bizarre beelden vast te leggen. We hebben het niet over een klein beetje rook; we zien serieuze, continue lichtflitsen die uit de krateropening komen. Veel mensen denken dat dit gewoon 'wat stoom' is, maar de intensiteit is sinds kerstavond merkbaar gestegen.
Het probleem is dat de bewolking vaak roet in het eten gooit. Gelukkig ving een externe camera rond 18:10 uur iets essentieels op: **gloeiend materiaal werd boven de kraterrand gelanceerd**. Dit is een duidelijke aanwijzing dat de druk oploopt, vergelijkbaar met een te volle snelkookpan.
Geen as, wel een heldere waarschuwing
Wat opvalt in de huidige fase is het type uitstoot. De rookpluimen zijn voornamelijk dikke stoomwolken, zonder veel vulkanische as die direct de omgeving zou hinderen. De wind blaast deze damp rustig richting oost-noordoost.
Maar we moeten de onderliggende data niet negeren. Hier is wat de instrumenten vertellen, en waarom je dit serieus moet nemen:
- Vulkaanbevingen (Tremor): De gemiddelde amplitude van de vulkanische tremor is hoog gebleven sinds 24 december. Dit is als het constante borrelen van water voordat het kookt; het wijst op een stabiele, ondergrondse energiebron.
- Locatie van de bron: De bron van deze trillingen ligt precies onder de noordoostkrater, tussen 2800 en 2900 meter hoogte. Dit is het epicentrum van de huidige ‘opwarming’.
- Infrasone activiteit: Het geluid met een te lage frequentie (wat wij niet horen) is extreem intens. Dit duidt op veel interne beweging, vergelijkbaar met een luid gezoem dat je soms in oude fabrieken hoort, maar dan onder de berg.
De verborgen spanning: Bodemdeformatie
Dit is het deel dat de meeste toeristen en lokale bewoners (zeker als je in de Etna-regio woont) niet in de gaten houden: de grond zelf verandert van vorm.
Een specifieke sensor, de zogenaamde Druv-dilatometer, heeft sinds 24 december een kleine, maar positieve rek vastgelegd van ongeveer 80 nanostrain. Dat klinkt misschien als een minuscuul getal – alsof een dubbeltje op een voetbalveld is opgerekt – maar voor een berg als de Etna is dit een duidelijke **rekspanning**.
Vergelijk het met het opblazen van een ballon: je ziet de huid uitrekken voordat hij barst. De berg zet uit. Een andere sensor (de clinometer) bevestigt dit met een meting van meer dan 1,5 microradiaan, wat wijst op een lichte kanteling of verzakking door interne druk.
Wat dit nu praktisch betekent
De Etna communiceert op haar eigen, complexe manier. Voor ons is de praktische les simpel: de intense uitbarstingen van de afgelopen weken zijn nog niet voorbij. Als je plannen hebt om nabij de kraterrand te wandelen (wat sowieso beperkt is), wees dan extreem alert op lokale waarschuwingen.
Mijn advies als je de berg observeert: kijk niet alleen naar de rookpluim. Als de tremor langdurig hoog blijft en de grond nog steeds uitzet, is de kans groot dat we de komende dagen meer visuele spektakels te zien krijgen. Het is een natuurlijke dans, maar eentje die je het beste vanaf een veilige afstand kunt bekijken.
Ben jij weleens dichtbij een actieve vulkaan geweest? Wat was het meest indrukwekkende dat je daar zag gebeuren?
