Stel je eens voor: het continent waar je nu bent, lag miljoenen jaren geleden vast aan een ander, ver weg gelegen stuk land. Klinkt als sciencefiction, maar de aarde zelf draagt dit bewijs in haar gesteente. Marcela Cabutti, een Argentijnse kunstenares, heeft haar leven gewijd aan het zichtbaar maken van deze onwaarschijnlijke, oeroude connectie tussen Zuid-Amerika en Afrika. Ze doet dit niet met statistieken, maar met kunst die je raakt.
Wat als ik je vertel dat de steen onder je voeten een verhaal van wereldreizen vertelt? Cabutti zag dat traditionele grenzen en zeeën slechts tijdelijke scheidingen zijn. Ze gebruikt kunst, geologie en persoonlijke herinnering om een brug te slaan tussen culturen die ooit één continent vormden. Dit is geen saaie les aardrijkskunde; het is een diepe duik in hoe ons verleden onze huidige realiteit beïnvloedt.
De Schokkend Eenvoudige Theorie: Continentendrift
De basis van Cabutti’s werk is de theorie van continentendrift. Je kent het vast vaag van vroeger: Pangea, Gondwana. Wat Cabutti doet, is deze droge wetenschap vertalen naar een visuele ervaring die je niet snel vergeet. Denk je dat de Andes en de Drakensbergen niets met elkaar te maken hebben? Fout. Ze zijn, geologisch gezien, familie.
De Sporen van Alexander du Toit
Cabutti volgde de wetenschappelijke sporen van geologen die de puzzelstukjes al legden. Vooral belangrijk: het werk van de Zuid-Afrikaanse geoloog Alexander du Toit in de jaren '30 en de Argentijnse Dalla Salda in de jaren '80. Zij bevestigden dat de rotsformaties in bijvoorbeeld de provincie Buenos Aires en delen van Namibië letterlijk aan elkaar vastzaten.
In de praktijk betekent dit: de fundering van je eigen land is verbonden met Afrika. Dit is de 'insider'-kennis die Cabutti naar boven haalt en omzet in kunstwerken.
Het Lichaam als Brug: Een Symbolisch Gebaar
Het meest intrigerende aan haar project is de manier waarop ze zichzelf in dit onderzoek plaatst. Cabutti beschrijft hoe ze op de kustlijnen van Argentinië en Uruguay stond en een soort ‘groeten-triangulatie’ deed. Ze stelde zich letterlijk op om met haar lichaam de gebieden te verbinden die ooit één waren.
Dit zien we terug in haar serie De los Saludos. (El mismo Horizonte). Foto’s waarop de horizonlijn tussen de continenten lijkt samen te komen. Het is een krachtige metafoor: als je maar lang genoeg kijkt, verdwijnen de scheidingen.
- De kunstenares bezocht Namibië, niet alleen voor de geologie, maar ook om de recente geschiedenis van onafhankelijkheid en verzoening te begrijpen.
- Ze citeert Mandela's oproep tot vrede als een echo van de geologische verzoening van de continenten.
- Veel van haar werk gaat over ‘afwijking’ (deriva), niet alleen op geologisch niveau, maar ook menselijk: de crisis in de natuur en het gebrek aan verbinding.
Een Parfum Dat Continenten Verbindt
Een van de meest onverwachte elementen is Perfume–Gondwánico. Dit is geen grapje. Ze creëerde een geur die Zuid-Amerikaanse plantensoorten (zoals Colletia Paradoxa) mengt met de Zuid-Afrikaanse Protea Cynaroides, verbonden door de geur van Atlantische algen.
De tip voor jou: als je een parfum opspuit, denk dan aan hoe geur ons diepste geheugen activeert. Cabutti wil dat je dit parfum draagt en je de reis van de continenten letterlijk ‘op de huid’ voelt.
De Kaart die Liegt: Een Oproep tot Herstel
Heb je ooit getwijfeld aan hoe groot Afrika écht is? Dat komt door de Mercatorprojectie, de kaart die we al eeuwen gebruiken. Cabutti stelt dit aan de kaak met Paisaje cartográfico. Afrika wordt op deze kaarten structureel veel kleiner getoond dan het in werkelijkheid is.
Dit is cruciaal. Net zoals geologen de rotsen herinterpreteren, eist Cabutti dat we de representatie van de wereld herzien. Zij steunt de beweging Equal Maps, die eist dat Afrika zijn ware, immense omvang terugkrijgt op kaarten, zodat kinderen van het continent zich niet onbewust 'kleiner' voelen dan ze zijn.
Het Hart van de Steense: Een Levensles in Geluid
Misschien wel het meest ontroerende is Latido de Piedras. Ze nam een opname in een steengroeve in Balcarce (Argentinië). Je hoort eerst vogels, dan het helse geluid van dynamiet en 15.000 ton graniet dat instort – een 2,2 miljard jaar oude geologische structuur die wordt vernietigd.
Vervolgens keren de vogels terug. Dit is geen toeval. Het is de klok van het leven versus de onmetelijke tijdschaal van de aarde. Het is een waarschuwing dat zelfs de oudste structuren kwetsbaar zijn voor onze moderne explosies.
Waar de Gesteenten Veranderen in Bloemen
Als je in Nederland woont, ben je gewend aan landbewerking. Cabutti’s werk Flores de bosta laat een bizarre, maar poëtische link zien. Ze gebruikt een loodgieterij: paarden werden naar Zuid-Afrika geïmporteerd, gevoerd met wortelgewassen uit Argentinië. De mest verspreidde vervolgens de zaden van Argentijnse Cosmos-bloemen, die nu nog overal in Namibië groeien.
Dit is hoe onbedoeld kolonialisme en handel de natuurlijke grenzen doorbreken, op een manier die zowel mooi als tragisch is.
Cabutti’s tentoonstelling is een meesterwerk in het verbinden van disparate velden. Ze laat zien dat kunst naast wetenschap kan bestaan en dat ons verleden – of dat nu 2 miljard jaar geleden of 100 jaar geleden was – altijd nog een rol speelt in onze identiteit.
Wat denk jij: kun je met kunst daadwerkelijk de kloof tussen verre culturen dichten, of blijven we altijd losse continenten?
